Genetische oorzaak longfibrose

Door dit onderzoek hopen we beter te kunnen verspellen hoe de ziekte longfibrose verloopt bij patienten die naast longfibrose nog een ziekte hebben buiten de long. 

Het meest voorkomende gevolg van korte telomeren is longfibrose, maar patiënten met een telomeerziekte kunnen ook problemen buiten de long krijgen.

Het is bekend dat in sommige families met longfibrose ook ziekten buiten de long voorkomen. Bijvoorbeeld bloedarmoede, huidafwijkingen en verlittekening van de lever. Het is nog niet duidelijk waarom de ene patiënt met korte telomeren longfibrose krijgt en de andere patiënt juist een ziekte buiten de long. We willen onderzoeken hoe vaak patiënten met longfibrose, bij wie longfibrose niet in de familie voorkomt, ziekten buiten de long hebben. We gebruiken hiervoor de gegevens van de patiënten met longfibrose uit onze Biobank.

Onderzoeksmethode

Van al deze patiënten gaan we na welke ziekten buiten de long ze hebben. We meten de lengte van hun telomeren in het opgeslagen bloed uit de Biobank. Vervolgens kijken we of patiënten met longfibrose die ziekten buiten de long hebben kortere telomeren hebben dan de patiënten die geen ziekten buiten de long hebben. Daarnaast kijken we of het hebben van ziekten buiten de long invloed heeft op het beloop van de longfibrose.

Afwijkingen in genen die telomeren beschermen zijn soms de oorzaak van familiaire vormen (erfelijk) van idiopathische longfibrose (IPF). Het wordt echter steeds duidelijker dat IPF niet de enige longziekte is die het gevolg is van een telomeerziekte. Er zijn ook verschillende andere soorten longaandoeningen die een verband hebben met telomeerziekten.

Van verschillende soorten longfibrose tot emfyseem en vaataandoeningen. Dit zijn allemaal longaandoeningen die veroorzaakt kunnen worden door een telomeerziekte. Grote afwijkingen (mutaties) in telomeergerelateerde genen zijn verantwoordelijk voor:

• tot 10% van de niet-familiaire IPF
• 25% van familiaire IPF
• 10% van interstitiële longziekte gerelateerd aan een bindweefselziekte en
• 1% van COPD.

Ook zijn er gemengde ziektevormen gevonden. Daarnaast is er een verband tussen verschillende longziekten en:

• bepaalde kleinere genetische afwijkingen (varianten) in de telomeergerelateerde genen TERT, TERC, OBFC1 en RTEL1
• een korte telomeerlengte.

Behandeling van longziekten is momenteel gebaseerd op de diagnose van de ziekte en niet op de onderliggende oorzaak. Met meer kennis over telomeerziekten kunnen we hopelijk een groep patiënten onderscheiden met een specifieke oorzaak van de ziekte die wellicht baat hebben bij een specifieke behandeling.

Dit onderzoek gaat over een nieuwe behandeling voor Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF), een vorm van longfibrose. De behandelmogelijkheden voor deze ernstige longziekte zijn helaas beperkt. 

Bij een deel van de patiënten wordt de ziekte veroorzaakt door een versneld verouderingsproces van de longen. Er zijn ook ziekten van andere organen die veroorzaakt worden door een vergelijkbare versnelde veroudering van die organen. Dit worden telomeerziekten genoemd. Recent werd aangetoond dat patiënten met telomeerziekten baat hebben bij het medicijn danazol. Maar werkt dat ook bij de betreffende groep IPF-patiënten? De hoop is een goede, veilige behandeling te ontwikkelen die zorgt voor een langere levensverwachting en een betere kwaliteit van leven voor patiënten met IPF.

We onderzoeken patiënten met longfibrose die danazol krijgen in het ILD-expertisecentrum. Daarnaast kijken we bij deze patiënten naar de longfunctie, de röntgenbeelden en kwaliteit van leven en nemen extra bloed af voor het meten van biomarkers.