Zuurstof thuis

1. de gasvormige uit de zuurstofcilinder;
2. de elektrische zuurstofconcentrator;
3. de vloeibare zuurstof in een moedertank.

Meestal krijgt u een zuurstofconcentrator aangevuld met een draagset, zodat u de extra zuurstof mee kunt nemen onderweg.

1. Zuurstofcilinder

Een zuurstofcilinder wordt meestal gebruikt als reservecilinder voor als uw andere zuurstofvoorziening een storing heeft of als de stroom uitvalt. De cilinder is groot en weegt zo'n 20 kilogram U kunt deze cilinder in een aparte ruimte opslaan. Op de cilinder zit een zogeheten flowmeter. Hiermee kunt u het aantal liters per minuut instellen.

Buitenshuis kunt u een draagbare zuurstoffles gebruiken. Deze reisset weegt ongeveer 5 kilogram en er zit 400 liter zuurstof in. U kunt hier een aantal uren mee doen, afhankelijk van de hoeveelheid zuurstof die u per minuut gebruikt. Bijvoorbeeld: als u 1 liter per minuut gebruikt, kunt u de set 5 tot 6 uur gebruiken.

Voordelen

• Betrouwbaar.
• Maakt geen geluid.
• Uitstekend mee te nemen in de scootmobiel, etc.
• Geen verdamping.
• Meerdere cilinders op voorraad.
• Bij een verbruik van 2 liter zuurstof per uur, kunt u de cilinder 3 uur gebruiken.

Nadelen

• Beperkte bewegingsvrijheid door de zware draagset (5 kg).
• Bij gebruik van extra zuurstof is goede ventilatie in huis altijd noodzakelijk.

Zuurstofcilinder (foto: Lindegas/Farmadomo)

2. Zuurstofconcentrator

De zuurstofconcentrator is een elektrisch apparaat dat zuurstof uit de lucht haalt. Het apparaat is ongeveer zo groot als een nachtkastje. De concentrator kan meestal tot 5 liter zuurstof per minuut leveren. Bij iedere vorm van zuurstofgebruik is goede ventilatie nodig. Dit geldt ook voor een concentrator. Deze heeft veel verse lucht nodig om zuurstof te kunnen produceren. Buitenshuis kunt u gebruik maken van draagbare zuurstofflessen.

Voordelen

• Gemakkelijk in het gebruik.
• Eenvoudig te plaatsen.
• Eenmalige thuisbezorging.
• Veilig.
• U kunt een verlengslang gebruiken. Zo kunt u de concentrator plaatsen waar het u het beste uitkomt. Verlengslangen zijn er in diverse lengtes. We adviseren om slang van maximaal 12 meter te gebruiken.
• Tegemoetkoming in de stroomkosten door de leverancier of zorgverzekeraar.

Nadelen

• Beperkte bewegingsvrijheid door de zware draagset (5 kg).
• Maakt geluid.
• U heeft elektriciteit nodig.
• Bij gebruik van extra zuurstof is goede ventilatie in huis altijd noodzakelijk.

Omdat de stroom weleens uitvalt of de concentrator kapot kan gaan, wordt er ook altijd een grote cilinder geplaatst. U mag deze alleen voor noodgevallen gebruiken.

Zuurstofconcentrator (foto: Lindegas/Farmadomo)

3. Vloeibare zuurstof

Voor vloeibare zuurstof wordt er een moedertank bij u thuis geplaatst. De zuurstof in de tank is –182 °C. Er hoort een kleine draagset bij. Deze weegt 3 tot 4 kilo. Als u 2 liter zuurstof per minuut gebruikt, kunt u hier ongeveer 6 à 8 uur mee van huis. De draagset kunt u steeds vanuit de moedertank bijvullen.

Vloeibare zuurstof is vooral geschikt voor mensen die mobiel en veel van huis zijn. Ook uw woonsituatie kan belangrijk zijn bij de keuze voor vloeibare zuurstof. De tank is namelijk erg zwaar. Medewerkers van de zuurstofleverancier mogen het daarom niet een trap op dragen of over een grindpad rijden. Als uw arts het nodig vindt dat u vloeibare zuurstof krijgt, kan hij dit overleggen met de zuurstofleverancier.

Voordelen

• Betrouwbaar.
• Veel bewegingsvrijheid door lichte draagset (3,5 kg).
• Gemakkelijk in het gebruik.

Nadelen

• Niet overal te plaatsen door het zware moedervat.
• Kans op bevriezingsletsel bij het vullen van de draagset.
• De draagset sist en voelt koud aan.

Vloeibare zuurstof in een moedertank (foto: Lindegas/Farmadomo)

Let op:  Het heeft geen zin om een dag tevoren de draagset al te vullen. Ook als u de zuurstof niet gebruikt zal het vat namelijk langzaam leeglopen (door verdamping). Dit komt omdat zuurstof krimpt bij kou en uitzet bij warmte. Dat betekent dus ook dat u bij grote temperatuursverschillen minder lang doet met een draagset met vloeibare zuurstof.

Let op bij ziekte of koorts

Koolzuurstapeling kan ook optreden bij ziekte of koorts. Meld daarom altijd aan uw huisarts als u ziek bent, koorts hebt of als uw klachten toenemen. Vraag ook aan uw partner of huisgenoten of zij een oogje in het zeil houden. Signalen die kunnen wijzen op koolzuurstapeling zijn:

• hoofdpijn;
• prikkelbaarheid;
• slaperigheid;
• problemen met wakker worden.

Voorkom huidirritatie

Door de neusbril raakt de huid bij de neus soms geïrriteerd. U kunt daarvoor cetomacrogol-crème vragen aan uw arts (ook zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek). Dit is een vetvrije crème. Als u vetten, crèmes en/of lotions gebruikt, laat deze dan eerst goed intrekken voordat u zuurstof gaat gebruiken. Olie en vetten kunnen in combinatie met zuurstof namelijk ontbranden.

Wees alert op brandgevaar

Als u ademt, neemt u maar een deel van de zuurstof uit de lucht op. Wanneer u extra zuurstof gebruikt, zit in de lucht die u uitademt meer zuurstof dan in ‘gewone’ uitademingslucht. Hierdoor wordt de lucht in huis zuurstofrijk. Zuurstof kan zelf niet branden, maar wakkert vuur aan, waardoor andere materialen zeer heftig branden. Olie en vet kunnen door contact met zuivere zuurstof spontaan ontbranden. Zorg dus dat er geen vet, boter, olie of alcohol aan de apparatuur komt (denk bijvoorbeeld aan crèmes en lotions). Gebruik de zuurstof ook niet in een ruimte waar brandbare materialen opgeslagen zijn, zoals olie, vet, spuitbussen, verdunnings- en /of oplosmiddelen. Sla de zuurstof ook niet op in zo’n ruimte.

Niet roken

Er mag niet worden gerookt in de nabijheid van degene die de extra zuurstof gebruikt. Een ‘verboden te roken-sticker’ kan helpen om dit duidelijk te maken. Vraag ernaar bij uw leverancier.

Informeer de brandweer en uw verzekering

U moet altijd de plaatselijke brandweer op de hoogte stellen dat u een zuurstofapparaat in huis hebt. Meld ook bij uw verzekeringsadviseur (inboedel- en opstalverzekering) dat u extra zuurstof gebruikt. Dit heeft geen gevolgen voor de premie die u betaalt.

Zorg voor voldoende ventilatie

Zorg voor voldoende ventilatie in de ruimte waar u de extra zuurstof gebruikt en waar de extra zuurstof staat opgeslagen.

Let op het risico van bevriezing

Als u vloeibare zuurstof gebruikt, let dan op bij het vullen van de draagset. Vloeibare zuurstof heeft een zeer lage temperatuur. Raak daarom nooit de onderkant van de draagset of de vulopening van het moedervat aan. Dit kan bevriezingsverschijnselen veroorzaken.

Zet een zuurstofcilinder vast

Zuurstofcilinders van 10 liter zijn zwaar: als ze vallen kunnen ze verwondingen veroorzaken. De cilinders mogen daarom niet los staan. De meeste leveranciers leveren een speciaal wagentje waar u de cilinder op vast kunt zetten.

Iedere leverancier heeft een eigen merk vloeibare zuurstof.

Het is over het algemeen niet mogelijk om de draagset van het ene vloeibare systeem te vullen uit een vat van een ander systeem. Weet u dat u een paar uur in het ziekenhuis moet zijn (bijvoorbeeld voor een polibezoek) en u twijfelt of er nog voldoende zuurstof in de tank zit voor de terugreis? Neem dan van tevoren even contact op met het ziekenhuis. Vraag of u uw draagset daar kunt vullen of dat u tijdens het verblijf vloeibare zuurstof van het ziekenhuis kunt krijgen.

Onderhoud van uw zuurstofapparaat

1x per jaar komt iemand van de zuurstofleverancier bij u langs voor controle en onderhoud van uw zuurstofapparaat. De leverancier neemt hiervoor zelf contact met u op.

Vergoeding

Als uw arts toestemming geeft, vraag dan bij uw zorgverzekeraar na of zij de extra zuurstof vergoeden die u tijdens de reis en op uw vakantieadres nodig heeft. Niet alle verzekeraars gaan hier op dezelfde manier mee om. Soms wordt de extra zuurstof wel op het vakantieadres vergoed, maar niet tijdens de reis. Sommige verzekeraars vergoeden alleen de extra zuurstof op een vakantieadres binnen Europa.

Ook hier geldt dat het niet altijd mogelijk is om op het vakantieadres dezelfde vorm van extra zuurstof te krijgen.

Toestemming vliegmaatschappij

Vermeld bij het boeken dat u zuurstof moet gebruiken tijdens de vlucht. U moet hier toestemming voor hebben van de vliegmaatschappij. De Nederlandse vliegmaatschappijen
geven die toestemming meestal wel, maar er zijn maatschappijen die geen goedkeuring geven of alleen als u een bepaald aantal liters per minuut gebruikt. Dit hangt af van het soort cilinders dat de betreffende vliegmaatschappij heeft. De vliegmaatschappij zal altijd schriftelijke toestemming van uw arts vragen.

Overleg zo nodig met uw arts of u meer of minder zuurstof mag gebruiken tijdens de vlucht.

Geen eigen zuurstof aan boord

U mag niet uw eigen zuurstof meenemen in het vliegtuig. De vliegmaatschappij zorgt voor de extra zuurstof aan boord en voor de extra zuurstof op het vliegveld, nadat u de douane bent gepasseerd. U kunt ook aangeven dat u met een rolstoel opgehaald wilt worden vanaf de douane tot aan de vertrekpoort.

Bijbetalen

Het kan zijn dat u voor 1 of 2 stoelen extra moet betalen. Dit is afhankelijk van het aantal liters extra zuurstof dat u per minuut gebruikt en de lengte van de vlucht. Vaak wordt er bij langere vluchten 10 dagen voor vertrek aan de hand van het aantal verkochte stoelen bepaald hoe groot het toestel moet zijn. Heeft de vliegmaatschappij een paar stoelen niet kunnen verkopen, dan hoeft u waarschijnlijk niets extra te betalen. Kunnen ze echter wel alle stoelen verkopen, dan moet u de stoelen die nodig zijn voor het vervoer van de extra zuurstof wel betalen.

Zuurstof op uw vakantieadres

De levering van extra zuurstof op uw vakantieadres in het buitenland wordt niet door de vliegmaatschappij geregeld. Informeer daarom eerst bij uw zorgverzekeraar of zij de extra zuurstof op uw vakantieadres vergoeden en via wie u de levering op uw vakantieadres kunt regelen. Soms kan uw eigen zuurstofleverancier dit doen of regelen zij dit via een andere zuurstofleverancier. Is dit niet het geval dan zal uw verzekeraar u verwijzen naar een alarmcentrale die dit voor u kan regelen. Informeer zo vroeg mogelijk. De zuurstofleverancier of alarmcentrale moet dit ten minste 6 weken tevoren weten. In het hoogseizoen kan het in sommige landen moeilijk zijn om extra zuurstof te leveren.

Autovakantie

Gaat u met de auto, houd dan rekening met het aantal kilometers dat u moet rijden. U moet de extra zuurstof die u nodig heeft namelijk zelf meenemen. Sommige leveranciers hebben een concentrator voor op reis die werkt op de accu van de auto.

Meer weten over zuurstof in het buitenland?

Neeem dan contact op met:

• ANWB Alarmcentrale: 088 - 269 28 88 (vanuit Nederland) of 00 31 - 88 269 28 88 (vanuit het buitenland)
• SOS International: 020 - 651 51 51 (vanuit Nederland) of 00 31 - 20 651 51 51 (vanuit het buitenland)