Gedeelde besluitvorming met kwetsbare ouderen in acute situaties moet én kan anders

“Met betere persoonsgerichte zorg voor oudere patiënten kunnen we een belangrijke bijdrage leveren aan toekomstbestendige zorg”, stelt Schuijt. “En dat is cruciaal nu de zorg dreigt vast te lopen. Het goede nieuws is dat het in de traumageriatrie anders en beter kan. In mijn promotieonderzoek en het artikel dat is gepubliceerd (zie kader), heb ik aanbevelingen gedaan om de gezamenlijke besluitvorming met kwetsbare ouderen in acute situaties te verbeteren. Op die manier krijg je zorg die beter aansluit bij de patiënt. Passende zorg dus. Dat vergt wel een flinke verandering in denken van zowel dokters als van toekomstige patiënten. Mijn missie is om die ommezwaai te maken, samen met betrokkenen binnen en buiten ons ziekenhuis. Want we hebben elkaar nodig om de zorg in de toekomst toegankelijk en betaalbaar te houden.”

Gebroken heup

“Ouderen komen vaak in het ziekenhuis in een acute situatie, meestal na een val. Veel mensen hebben dan een gebroken heup, of een andere botbreuk. Maar veel ouderen die binnenkomen op de spoedeisende hulp zijn kwetsbaar. Zij hebben ook andere aandoeningen, zoals dementie of diabetes. En mensen zijn na een val geschrokken, in de war en hebben pijn. Uit onderzoek weten we dat gedeelde besluitvorming betere zorg oplevert, maar er is niet altijd een naaste aanwezig en is er weinig tijd. Dat maakt samen beslissen in deze situaties lastig. Terwijl er dan wel beslissingen moeten worden genomen die veel impact hebben. Want een operatie is voor kwetsbare ouderen heel belastend en risicovol. In steeds meer ziekenhuizen is het mogelijk om een gebroken heup niet te opereren, maar te kiezen voor een palliatieve behandeling. Die keuze kun je alleen maar maken in goed overleg met de patiënt en zijn of haar naasten.”

Dokters en patiënten moeten beter samenwerken

Volgens Schuijt kunnen we wel wat doen om de besluitvorming in acute situaties te verbeteren. “Bijvoorbeeld door op dat moment te bespreken wat belangrijk is voor de patiënt. Ook goede informatie geven over de mogelijke behandelingen en de consequenties daarvan is belangrijk. Keuzehulpen of factsheets kunnen daarbij ondersteunen.” Maar we kunnen het meeste bereiken als we deze situaties voor zijn”, zegt Schuijt. “Om hier verandering in te brengen, moeten dokters en patiënten beter samenwerken. Hiervoor is het nodig dat dokters anders naar patiënten kijken en dat (toekomstige) ouderen eerder nadenken over hun wensen voor de zorg in toekomst.”

Wat is voor deze persoon belangrijk?

“Wat dokters anders moeten doen? Wij zijn opgeleid om mensen beter te maken. We kunnen ook steeds meer. De vraag is of we alles moeten doen wat mogelijk is. Mijn pleidooi is dat dokters meer kijken naar de mens achter de patiënt. Wat is voor hem of haar belangrijk? Wat voegt waarde toe aan zijn of haar kwaliteit van leven? We moeten minder focussen op de aandoening en meer op wat deze persoon kan en wil in het leven. Wij hebben onderzoek gedaan naar de behandeldoelen van kwetsbare oudere patiënten met een gebroken heup. Daaruit blijkt dat zij vaak meer waarde hechten aan goed contact met hun naasten, dan aan een belastende operatie. Het is belangrijk dat artsen niet automatisch behandelen, maar zich eerst een beeld vormen van de persoon die voor hem of haar zit.”

Proactieve zorgplanning

“Van (toekomstige) ouderen verwachten we ook wat”, gaat Schuijt verder. “Om samen te beslissen over de best passende zorg, is het belangrijk dat ouderen tijdig nadenken over wat zij belangrijk vinden bij toekomstige zorg. Welke levenswensen heeft u? Wat wilt u als u ouder en kwetsbaarder wordt? Denk erover na, bespreek het met uw naasten en met uw zorgverleners. Het mooiste is als die wensen in het zorgdossier zijn vastgelegd. Net zoals we vaak wensen over uitvaart en nalatenschap vastleggen, moet dat ook vanzelfsprekend worden voor toekomstige zorg. We noemen dit Advance Care Planning (ACP). In het Nederlands: proactieve zorgplanning. ACP is maatwerk: ieder mens is anders en iedere situatie verschilt. Belangrijk is ook dat het niet bij één gesprek blijft. Voor dit onderwerp is tijd nodig en meerdere gesprekken met naasten en zorgverleners. Ook kunnen wensen veranderen in de loop van de tijd.”

Bewustwording

“Er valt nog heel wat te verbeteren op dit gebied. Het Centrum voor Traumageriatrie binnen ons ziekenhuis werkt hier hard aan. Ons doel is dat zorgverleners, patiënten en naasten zich bewust zijn van het belang van het tijdig in gesprek te gaan over toekomstige zorg. Het moet ook makkelijker worden om de wensen en behoeften over de toekomstige zorg vast te leggen. Op die manier kunnen we beter samen beslissen en zorg bieden die het beste bij de patiënt past. En dat draagt weer bij aan het toegankelijk en betaalbaar houden van de zorg in de toekomst.”

Meer weten

Eind 2021 promoveerde Henk Jan Schuijt op het onderwerp ‘Gedeelde besluitvorming en palliatieve zorg bij kwetsbare ouderen met een gebroken heup.’ Dit voorjaar publiceerde Injury, een toonaangevend internationaal tijdschrift over traumachirurgie, zijn artikel ‘Aanbevelingen voor betere patiëntparticipatie in acute chirurgische situaties.’ Deze publicatie is een belangrijke erkenning voor de noodzaak van een ommezwaai in de traumageriatrie.  

Lees meer over de zorg voor kwetsbare ouderen met een gebroken heup op Centrum voor Traumageriatrie.