Progressieve myopie: behandeling met Atropine

Myopie ontstaat meestal in de leeftijd van 6 tot 12 jaar. In de tienerjaren wordt het geleidelijk meer naar mate het oog groeit en de ooglengte (aslengte) toeneemt.

Risico's van hoge bijziendheid

Bij de meeste mensen gaat myopie gepaard met een te lang oog (grotere aslengte). Een gemiddeld oog zonder brilsterkte is 23 mm lang. Een bijziend oog is langer en de lengte kan tot meer dan 30 mm oplopen. Een aslengte boven de 26 mm of een brilsterkte van -6 dioptrie of hoger noemen we hoge myopie.

Vooral hoge myopie kan leiden tot verdunning van het netvlies. Als gevolg hiervan kan er vanag het 40e jaar problemen optreden. Er kunnen slijtageplekken van de gele vlek (macula; het punt van het netvlies waar het scherpst mee gezien kan worden) van het netvlies ontstaan. Ook kan er een bloeding optreden rond de gele vlek of het netvlies kan loslaten (myopie maculadegeneratie). 

Bij hoge myopie is er ook een grotere kans op staar (cataract) en glaucoom (verlies van zenuwvezels bij de oogzenuw). De risico’s op deze aandoeningen nemen fors toe met iedere toename van de brilsterkte boven de -6 dioptrie. Zij kunnen tot ernstige en blijvende slechtziendheid leiden. Deze risico’s nemen niet af na refractiecorrectie door middel van laser of een implantlens.

Bij uw kind is een progressieve vorm van myopie vastgesteld. Dit betekent dat de afwijking in de loop van de tijd verder toeneemt. Hier spelen meerdere factoren een rol, zoals erfelijkheid en omgevingsfactoren.

Erfelijke factoren

Myopie is vaak een erfelijke afwijking. Welke genen hiervoor verantwoordelijk zijn wordt in wetenschappelijke studies onderzocht. De kans op myopie bij uw kind is hoger als u en/of de andere ouder ook myopie heeft.

Omgevingsfactoren

Naast erfelijkheid zijn er omgevingsfactoren bekend die invloed hebben op de kans op myopie. Zo neemt de kans op myopie aanzienlijk toe wanneer een kind langere tijd achter elkaar dichtbij kijkt op een te korte werkafstand (dit is de afstand tussen het fixatieobject en de ogen van het kind). Dit is van toepassing bij bijvoorbeeld een boek lezen of bij het spelen van spelletjes of het kijken van video’s op een tablet of telefoon. Wanneer kinderen een film willen kijken is het daarom verstandiger om deze op de televisie laten zien. Deze afstand is doorgaans langer dan 1.5 meter. 

Kortom; als uw kind dus graag met de neus in de boeken, tablet of telefoon zit is er meer kans op ontwikkeling van myopie. 

Beschermingsfactor

Naast de erfelijke factoren en risicofactoren is er ook een beschermingsfactor: buiten spelen. Uit bevolkingsonderzoeken is gebleken dat kinderen die veel buiten zijn minder vaak progressieve myopie ontwikkelen. Veel buiten spelen en sporten is dus raadzaam als uw kind in de risicogroep voor myopie zit.

Tips & Leefstijl advies voor alle kinderogen

De snelle toename van de myopie is te beperken door de leefstijl van het kind aan te passen, waardoor de invloed van de omgevingsfactoren die voor een (progressieve) myopie zorgen verminderd worden.  

Dat betekent dat er na 20 minuten dichtbij kijken een pauze van 20 seconden in moet worden gelast, waarbij de ogen van het kind op een ‘oneindige afstand’ (het liefst dus zo ver mogelijk) gefocust staan. Denk aan: even uit het raam kijken, of staren met de ogen.

Zorg dat de werkafstand (langer dan 30cm) gehaald wordt. Dat betekent dat uw kind het boek of scherm van tablet/telefoon niet dichter de ogen moet houden dan 30 cm. Geadviseerd is een armlengte afstand.

Het landelijke leefstijl-advies voor kinderogen is samengevat in de 20-20-2 regel:

• Laat uw kind niet langer dan 20 minuten aaneengesloten dichtbij kijken. Las tussendoor minimaal een pauze in van 20 seconden waarbij de ogen op de verte afstand gefocust staan.
• Laat uw kind minimaal 2 uur per dag (14 uur per week) buiten spelen. Sporten, fietsen en andere buitenactiviteiten vallen hier onder.

Wanneer bij uw kind door de orthoptist of de oogarts een progressieve myopie is vastgesteld kan geadviseerd worden om te starten met het toedienen van Atropine oogdruppels. Eerst wordt de brilsterkte met behulp van oogdruppels en de lengte van het oog (aslengte) bepaald. De startdosering is doorgaans 0.05%, maar dit is afhankelijk van de leeftijd van uw kind en de gemeten toename van de min-sterkte en de aslengte van de ogen. 

De duur van de behandeling hangt af van de leeftijd, de aslengte en de brilsterkte. Per controle wordt bepaald of er moet worden doorgegaan met de behandeling. Houd rekening met een langdurig behandeltraject van meerdere jaren.

Mocht de aslengte van de ogen van uw kind ondanks de behandeling toch snel toenemen, dan kan worden besloten naar een hogere concentratie atropine oogdruppels over te stappen.

• Druppel iedere dag voor het slapen gaan 1 druppel in beide ogen met de voorgeschreven dosering Atropine oogdruppels.
• Gebruik bij zonnig weer een goede zonnebril (eventueel op sterkte) of pet.
• Bespreek klachten met betrekking tot het zien met de orthoptist. Mogelijk moet de vertebril aangepast worden of is er een leesbril of leesgedeelte in de bril nodig. Bij hogere doseringen worden ook vaak meekleurende glazen geadviseerd of een zonnebril op sterkte. 
• 4-6 weken na start van de behandeling is er telefonisch contact met de orthoptist. De controles op de poli Oogheelkunde vinden iedere 6 maanden plaats.

Atropine is pas na 2 weken volledig uitgewerkt. Als u stopt met de behandeling kunnen de pupillen daarom nog 2 weken groter zijn dan normaal. En het accommoderen (vermogen om scherp te stellen van de ogen) zal in diezelfde periode weer verbeteren.

Atropine is een giftige stof als het in hoge dosis via de mond wordt ingenomen. Het mag daarom niet binnen handbereik van jonge kinderen staan en moet het altijd veilig worden opgeborgen. Atropine als oogdruppel wordt echter al lange tijd gebruikt bij andere aandoeningen en onderzoeken.

In verschillende grote studies waarbij Atropine als oogdruppel langdurig werd gebruikt, werden geen ernstige gevolgen gezien. Ook werden in deze studies geen lichamelijke bijwerkingen waargenomen. Atropine als oogdruppel kan daarom veilig worden gebruikt voor de behandeling van progressieve myopie. Strikte controle dient plaats te vinden door een orthoptist/oogarts.