Rechten van minderjarige patiënten

In de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), zijn ook de rechten vastgelegd van het kind.

Toestemming geven

De WGBO en de AVG schrijven voor dat een medisch onderzoek en een medische behandeling alleen mogen worden uitgevoerd als de patiënt daar toestemming voor heeft gegeven. Deze wetten leggen de behandelaar ook de verplichting op ervoor te zorgen, dat de patiënt alle informatie krijgt die nodig is om een beslissing te kunnen nemen.

De patiënt moet in elk geval worden geïnformeerd over:

Het doel van het onderzoek of de behandeling;
De aard van het onderzoek of de behandeling;
De te verwachten resultaten en de mogelijke risico’s.

Ook moet worden verteld of er eventueel andere behandelmogelijkheden zijn en waaruit die bestaan. Niet behandelen is in sommige gevallen ook een mogelijke optie. In het normale dagelijks leven beslissen de ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger voor het kind. Dat ligt anders wanneer het gaat om medische zorg. De wet WGBO zegt daarover onder meer het volgende:

Kinderen tot 12 jaar

Kinderen tot twaalf jaar vallen volledig onder de zeggenschap van de ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger. Volgens de wet dienen ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger echter wel rekening te houden met de opvattingen en de wensen van het kind zelf over medische behandelingen of onderzoeken.

Het zijn de ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger die een behandelingsovereenkomst met de behandelaar aangaan en die toestemming moeten geven;
Het kind moet zoveel mogelijk worden betrokken bij de beslissingen die worden genomen;
De ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger dienen te worden geïnformeerd;
Het kind moet ook worden geïnformeerd, waarbij de informatie op het bevattingsvermogen van het kind moet zijn afgestemd;
De ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger hebben het recht het medisch dossier in te zien, de kinderen niet. Als de ouder(s)/ wettelijk vertegenwoordiger dat willen, kunnen zij het dossier, of een gedeelte daarvan, met het kind doornemen.

Bijzondere of acute situaties

Voor bijzondere situaties gelden bijzondere regels. Die kunt u onder meer vinden op de website www.kindenziekenhuis.nl.

Een van die uitzonderingen is:

De hulpverlener mag altijd zonder de toestemming van de ouder(s)/ wettelijk vertegenwoordiger handelen in acute situaties, wanneer hij direct moet ingrijpen om nadelige gevolgen voor het kind te voorkomen.

Kinderen van 12 tot en met 15 jaar

Volgens de wet hebben kinderen van deze leeftijden een belangrijke eigen stem.

Behalve de ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger moet ook het kind zelf toestemming geven voor een onderzoek of behandeling;
Zowel het kind als de ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger hebben er recht op te worden geïnformeerd;
Het kind heeft recht op inzage in zijn medisch dossier. Als de ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger het medisch dossier van het kind willen inzien, is hiervoor toestemming van het kind nodig.

Bijzondere of acute situaties

Ook hier zijn regels voor bijzondere situaties.

Geven de ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger bijvoorbeeld toestemming maar wil het kind de behandeling niet, dan volgt de hulpverlener de wil van het kind indien dit geen ernstige gevolgen voor het kind oplevert;
Als in acute situaties gevaar bestaat voor het leven van het kind mag een hulpverlener altijd handelend optreden, ook als hij voor de behandeling niet de toestemming van de ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger en het kind heeft.

Kinderen van 16 jaar en ouder

De wet stelt kinderen vanaf 16 jaar op één lijn met volwassenen.

De jongeren kunnen zelfstandig beslissen of zij voor een medisch onderzoek of behandeling toestemming geven;
Er is geen toestemming van de ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger nodig; de jongeren hebben er recht op volledig te worden geïnformeerd; de ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger worden alleen geïnformeerd als hun kind daarmee akkoord gaat;
Een jongere heeft het recht om het medisch dossier in te zien; daar is geen toestemming van zijn ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger voor nodig;
De ouder(s)/wettelijk vertegenwoordiger mogen het medisch dossier inzien als het kind daar akkoord mee gaat.

Bijzondere of acute situaties

Ook hier geldt dat:
Als in acute situaties gevaar bestaat voor het leven van de patiënt mag een hulpverlener altijd handelend optreden, ook als hij voor de behandeling niet de toestemming van de jongere heeft.

Plichten

U hebt de plicht uw hulpverlener eerlijk en volledig te informeren over uw medische situatie en actief mee te werken aan uw genezing.
U dient zich tegenover alle medewerkers van het ziekenhuis behoorlijk te gedragen. U dient zich op de hoogte te stellen van de huisregels van het ziekenhuis en zich daaraan te houden.
U dient zich te legitimeren met een geldig identiteitsbewijs waarop ook uw Burgerservicenummer staat vermeld. Ouders moeten voor hun kinderen een geldig legitimatiebewijs hebben als ze naar een zorgverlener gaan. De identificatieplicht geldt vanaf de geboorte.
U hebt de plicht afspraken in het ziekenhuis na te komen of u tijdig af te melden. Doet u dat niet, dan kunnen de kosten van de behandelingsafspraak voor uw rekening komen.
U hebt de verplichting het ziekenhuis te betalen voor de geleverde zorg. Twijfelt u of u voldoende verzekerd bent, neemt u dan vooraf contact op met uw ziektekostenverzekeraar.
Wij vinden uw privacy en de privacy van onze medewerkers en patiënten belangrijk. Indien u tijdens uw verblijf of uw aanwezigheid in het ziekenhuis een foto, film of geluidsopname maakt waarop een medewerker, patiënt of bezoeker in beeld of te horen is, bent u verplicht hiervoor toestemming te vragen.
Ter bescherming van uw en onze bezittingen zijn in het ziekenhuis op meerdere plaatsen camera’s aangebracht.

Meer informatie

Meer informatie over de rechten en plichten van (minderjarige) patiënten vindt u op:

Onze website onder 'Veiligheid, rechten en plichten'
De website van de Rijksoverheid
De website van het KNMG