Schouderprothese

Figuur 1: botstructuren van de schouder.

Daaromheen loopt een aantal spieren en pezen. Deze pezen worden de rotator cuff genoemd (figuur 2). Deze spieren liggen als een soort manchet om het schoudergewricht. De rotator cuff is samen met het kapsel verantwoordelijk voor het in de kom houden van de schouder tijdens het bewegen. Daarnaast zorg de rotator cuff voor het optillen en draaien van de arm. De rotator cuff bestaat uit vier spieren (rotatoren).

Figuur 2: rotator cuff.

Bij slijtage, breuken (fracturen), reumatoïde arthritis of onherstelbare rotator-cuffscheuren van de schouder kan het nodig zijn om het schoudergewricht te vervangen door een prothese.

Indicaties voor een schouderprothese

Artrose

Artrose is slijtage van het gewricht. Om uw schouder soepel te kunnen bewegen, is het gewricht bekleed met een laagje kraakbeen. Bij artrose is dit laagje beschadigd, dit kan pijn veroorzaken

Onherstelbare rotator-cuffscheuren

De rotator cuff is een combinatie van vier spieren die de stabiliteit en beweging aan het schoudergewricht geven (zie figuur 2).  Als de rotator cuff beschadigd of zodanig gescheurd is dat herstel onmogelijk wordt, dan is het nodig om uw schoudergewricht te vervangen door een schouderprothese.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis leidt vaak aanleiding tot een versnelde kraakbeenafbraak in de schouder. Dit kan zelfs op jonge leeftijd al tot beschadiging van het gewricht leiden, met als gevolg een zeer slechte schouderfunctie.

Fracturen

Bij sommige breuken (fracturen) van de schouder kan een prothese geplaatst worden als de breuk niet meer gerepareerd kan worden of als verwacht wordt dat met een schouderprothese een betere functie van de schouder behaald wordt.

Er zijn verschillende typen schouderprotheses mogelijk. Afhankelijk van uw leeftijd, de kwaliteit van de spieren en pezen en de graad van slijtage, beslist de specialist welke prothese het meest geschikt is.

Soorten schouderprotheses:

• Totale schouderprothese: hierbij wordt de schouderkop vervangen en indien nodig ook de schouderkom. De rotator-cuffspieren rondom de schouder moeten hiervoor intact zijn en goed functioneren.

Totale schouderprothese.

• Stemless schouderprothese: bij een stemless schouderprothese wordt de metalen kop in het bovenste gedeelte van de bovenarm vastgezet, waardoor er geen steel meer nodig is. Hierdoor kan zoveel mogelijk bot van de bovenarm behouden worden, het vermindert de kans op een breuk van de bovenarm en de prothese kan indien nodig makkelijker omgebouwd worden. Deze schouderprothese kan in combinatie met een kunststof kom gebruikt worden, maar dit hoeft niet. 

Stemless schouderprothese.

• Reversed schouderprothese: mocht de rotator cuff niet goed functioneren of beschadigd zijn, dan wordt een omgekeerde prothese geplaatst. Hierbij wordt een kop op de oorspronkelijke kom geplaatst en een kom op de plaats van de kop. Het voordeel hiervan is dat de gescheurde rotator cuff nu niet meer nodig is om de schouder te kunnen heffen. De deltaspier (musculus deltoideus) neemt deze functie nu over.

Reversed schouderprothese.

Op de dag van de operatie komt u naar de afdeling. Een laborant neemt bloed bij u af voor onderzoek. De verpleegkundige neemt de verpleegkundige anamnese samen met u door om te kijken of alle gegevens nog correct zijn. Vanaf de opnamezaal gaat u naar de operatiekamer.

U kunt uw spullen nog niet uitpakken en opbergen. Uw spullen worden tijdelijk opgeslagen achter slot en grendel. Na de operatie komen u spullen naar de verpleegzaal, waar u de resterende periode verblijft.

Van de verpleging krijgt u speciale operatiekleding. Siera­den, pro­the­sen, lenzen en ge­hoorapparaten laat u bij uw spullen op de afdeling. Deze spullen worden tijdelijk voor u bewaard, na de operatie komen uw spullen naar de verpleegafdeling waar u de resterende periode zul verblijven.

Daarna wacht u op het moment dat u naar de operatiekamer gaat voor de operatie. Op de operatiekamer krijgt u de plaatselijke verdoving en wordt u onder narcose gebracht. Daarna volgt de ingreep.

Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. Hier blijft u ongeveer anderhalf uur, tot alle controles laten zien dat uw toestand stabiel is. Als u terug op de afdeling terugkomt, heeft u:

• Een infuus, voor de toevoer van vocht.
• Een pleister op de wondjes.
• Omdat u een pijnblokkade heeft gehad voor de operatie, wordt bij terugkomst op afdeling direct een eigen t-shirt aangedaan om smetten in oksel te voorkomen. Hierover draagt u een sling.

Als u niet misselijk bent, mag u eten en drinken.

• De verpleegkundige helpt u met de lichamelijke verzorging op het randje van bed. U wordt aangemoedigd u zoveel mogelijk zelfstandig te wassen.
• Een laborant neemt bloed bij u af.
• Een van de zaalartsen komt bij u langs.
• De operatiewond wordt beoordeeld.
• Als u geen bloedtransfusie nodig heeft, verwijdert de verpleegkundige het infuus.
• De fysiotherapeut komt langs om oefeningen en het revalidatietraject met u door te nemen.

U blijft gemiddeld een nacht in het ziekenhuis. U mag naar huis als:

• De wond droog is.
• De pijn houdbaar is in rust en in beweging.
• De fysiotherapeut u oefeningen en instructies heeft gegeven.
• De zaalarts u hiervoor toestemming geeft.

Als u nog vragen hebt, stel ze dan gerust.

U krijgt het volgende mee:

• Een afspraak voor het verwijderen van de hechtingen (tot die tijd mag u niet douchen in verband met de kans op een infectie).
• Een afspraak voor controle bij de orthopeed.
• Een verwijsbrief en overdracht voor uw fysiotherapeut.
• Pijnstilling.
• De verpleegkundige neemt de leefregels voor thuis met u door en geeft u een overzicht mee van deze leefregels.

De hoeveelheid pijn na het plaatsen van een schouderprothese is erg wisselend. Als u veel pijn ervaart, mag u een extra pijnstiller nemen naast een standaarddosering. De pijn neemt binnen enkele weken af. De volledige genezing duurt enkele maanden. In die periode kunt u uw schouder langzaamaan steeds verder bewegen en meer belasten.

Belasting van uw schouder

De eerste zes weken na de operatie heeft de schouder rust nodig en moet u dag en nacht een sling gebruiken. U verwijdert deze alleen bij zelfverzorging en tijdens het oefenen. De verpleegkundige/fysiotherapeut helpt u bij het verwijderen en weer plaatsen van de sling en leert u hoe u dit thuis zelf kunt doen. Na 6 weken mag u het dragen van de sling afbouwen.

Bij de uitbreiding van de bewegingen wordt u begeleid door een fysiotherapeut. De eerste paar weken na het verwijderen van de sling is het verstandig de geopereerde arm alléén te gebruiken voor lichte activiteiten onder schouderhoogte, zoals eten, wassen en schrijven. Activiteiten met uw arm boven schouderhoogte en zwaardere activiteiten onder schouderhoogte, zoals het tillen van zware voorwerpen, moet u nog vermijden.