Behandeling alvleesklierziekten steeds beter

Volgens Robert Verdonk, mdl-arts, is de kennis rond de behandeling van alvleesklierziekten fors toegenomen. “Op alle vlakken”, benadrukt hij. “Kijk bijvoorbeeld naar ons eigen ziekenhuis. De muurtjes tussen de verschillende disciplines zijn afgebroken. Chirurgen, mdl-artsen, radiologen en internisten werken als team samen rondom een patiënt. Door die samenwerking wordt voortaan veel breder gekeken naar de aandoening en naar de beste behandelwijze.”

Alvleesklierkanker

Samenwerking staat centraal bij de behandeling van complexe ziektebeelden. Goed voorbeeld daarvan is de samenwerking in de regio. Verdonk: “Met het UMCU, Meander, Rivierenland en het Diakonessenhuis werken we nauw samen op het gebied van alvleesklierkanker. Patiënten worden in een centraal team besproken, waardoor er geen behandeladvies meer komt van één dokter, maar van een deskundig, regionaal behandelteam. Door die samenwerking ontstaat veel meer kennis. Voor de patiënten betekent dat ook dat ze veel minder hoeven te reizen. Behandeling vindt zoveel mogelijk plaats in het eigen ziekenhuis. Alleen voor een bepaalde ingreep moet je soms naar een meer gespecialiseerd ziekenhuis.”

Alvleesklierontsteking

Ook op het gebied van de behandeling van alvleesklierontsteking is vooruitgang geboekt. “Het St. Antonius in Nieuwegein is het ‘hoofdkwartier’ van de landelijke onderzoekscommissie op dit gebied. Arts-onderzoekers en researchverpleegkundigen werken van daaruit aan landelijke onderzoeken. Daar komen mooie ontwikkelingen uit. Een moeilijk te behandelen ziekte krijgen we daardoor steeds beter in de vingers.”

Galsteenverwijdering

Een van die behandelverbeteringen heeft inmiddels plaatsgevonden als de alvleesklierontsteking wordt veroorzaakt door galstenen. In dit geval rolt een galsteen uit de galblaas en verstopt zo de uitgang van de galweg en de afvoer van de alvleesklier, wat aanleiding geeft tot een ontsteking van de alvleesklier. Verdonk: “Vroeger was het idee dat een galsteen die een verstopping veroorzaakt, zo snel mogelijk verwijderd moest worden. Maar dat is een pittige ingreep met kans op bijwerkingen en complicaties. Nieuw onderzoek leert dat die spoedingreep eigenlijk niet nodig is. Je kunt beter afwachten. Dat heeft geen nadelen en het bespaart een bijzonder belastende ingreep. Onderzoek wijst uit dat die galsteen bijna altijd vanzelf doorschiet. Mocht dat niet gebeuren, dan is het geen probleem om de galsteen later, als de patiënt weer wat fitter is, er alsnog uit te halen.”

Galblaasverwijdering

Een andere verbetering heeft betrekking op de galblaasverwijdering. Dat gebeurde tot voor kort een aantal weken nadat een alvleesklierontsteking door galstenen was vastgesteld. Nieuw onderzoek heeft intussen aangetoond dat dat beter direct kan gebeuren. Op die manier wordt een nieuwe ontsteking voorkomen.

“Ook met een acute alvleesklierontsteking gaan we tegenwoordig heel anders om”, stelt Verdonk. Een ernstige alvleesklierontsteking kan gepaard gaan met vocht en abcessen in de buik. “Vroeger deden we dan direct een grote buikoperatie waarbij alles werd opgeruimd en de buik werd gespoeld; een zeer belastende ingreep waarvan we nu weten dat die niet noodzakelijk is. Tegenwoordig plaatsen we dunne drains die het ‘opruimwerk’ doen. Veel minder belastend, met een goed resultaat en met veel minder complicaties op de langere termijn.”

Alcohol

Volgens Robert Verdonk is Nederland koploper als het gaat om internationale verbeteringen op het gebied van de behandeling van alvleesklierziekten. “Samenwerking is daarbij het sleutelwoord”, zegt hij. “Of er nog nieuwe ontwikkelingen te verwachten zijn? Jazeker. Nu zijn we bijvoorbeeld bezig met het schrijven van een behandelplan om patiënten te helpen om het alcoholgebruik te minderen. Overmatig alcoholgebruik is een veel voorkomende oorzaak van problemen met de alvleesklier. Preventief ondersteunen, de patiënt helpen, lijkt ons een belangrijke weg om de aandoening verder terug te dringen.”

Op Doq.nl(externe link) is een soortgelijk artikel verschenen over dit onderwerp