Afwachten in plaats van direct behandelen bij prostaatkanker
Betere resultaten met niet-behandelen
Direct behandelen bij prostaatkanker is lang niet altijd nodig. Het St. Antonius voert een afwachtend beleid bij relatief onschuldige vormen van prostaatkanker. Ongeveer een derde van de patiënten met prostaatkanker krijgt geen operatie of bestraling, maar komt op controle om de tumor in de gaten te houden. Sinds kort wordt hierbij ook een PET-scan gemaakt, waarmee de tumor nóg nauwkeuriger in de gaten gehouden kan worden. De resultaten zijn positief: zowel artsen als patiënten zijn tevreden.
Prostaatkanker is de meest voorkomende kankersoort onder mannen; in het St. Antonius Ziekenhuis komen elk jaar meer dan 1.000 patiënten met verdenking van prostaatkanker. Het is daarmee het grootste oncologisch centrum op het gebied van prostaatkanker in de regio. “Het is misschien een wat gek contrast. Het grootste centrum dat juist minder behandelingen bij prostaatkanker uitvoert”, vertelt uroloog Roderick van den Bergh. “Toch is het belangrijk om met elke patiënt de afweging te maken of actief behandelen écht nodig is. Bij relatief onschuldige tumoren is het soms beter om af te wachten en de patiënt regelmatig te controleren.”
Meer zekerheid met PET-scan
Patiënten met een niet-agressieve tumor in de prostaat krijgen elke drie maanden een lichamelijk onderzoek en een bloedonderzoek. Ook wordt er ieder jaar een scan van de tumor gemaakt. Meestal is dat een MRI-scan, maar sinds kort wordt ook een PET-scan gemaakt. “We doen op dit moment onderzoek naar het inzetten van de PET-scan in het behandeltraject. Deze geeft een nog nauwkeuriger beeld en laat ook de activiteit van het weefsel zien. Hiermee proberen we met nog meer zekerheid te zeggen of het inderdaad om een onschuldige vorm gaat en proberen we een operatie of bestraling te voorkomen.” Als de scan uitwijst dat de tumor toch groeit en actief wordt, dan wordt het weefsel onderzocht en krijgt de patiënt zo nodig alsnog een operatie of bestraling.
Complicaties bij behandeling
Patiënten zijn positief over het afwachtende beleid, alhoewel het in het begin wel even wennen is. Van den Bergh: “De meeste mannen schrikken enorm van de diagnose en willen graag direct behandeld worden: ze willen van die tumor af. Dat is een heel begrijpelijke reactie en bij agressieve vormen of jonge patiënten is dat vaak ook de enige oplossing. Maar bij veel vormen van prostaatkanker is dat helemaal niet nodig. Met een niet-agressieve vorm kun je bij wijze van spreken 100 worden. Een ingrijpende behandeling zoals bestralen is dan net als schieten met een kanon op een mug. Bovendien is er bij een operatie of bestraling kans op complicaties, zoals erectiestoornissen, incontinentie of darmproblemen.”
Tijdens een uitgebreid gesprek wordt samen met de patiënt besloten of het afwachtende beleid inderdaad de beste behandeling is. Hierbij schuiven naast de uroloog ook de oncologisch verpleegkundige en de radiotherapeut aan. “Een intensief gesprek, waarin we met elkaar alle kanten belichten. De meeste patiënten met een niet-agressieve vorm kiezen na dit gesprek voor het afwachtende beleid.”
Lagere kosten, meer kwaliteit
Niet alleen de kans op complicaties neemt af bij het afwachtende beleid; ook de kosten gaan omlaag. “Door niet actief te behandelen, maar af te wachten besparen we een boel geld. Het maken van scans kost uiteraard geld, maar een operatie of bestraling is vele malen duurder.”
Patiënten zijn blij dat hen, dankzij deze nieuwe behandelwijze, een operatie of bestraling bespaard blijft. “Ze vinden het heel fijn dat ze in plaats daarvan regelmatig op controle komen en dat we op deze manier een vinger aan de pols houden. Dat geeft rust en zekerheid. Dus tegen lagere kosten realiseren we op deze manier een beter resultaat met meer kwaliteit van leven voor onze patiënten. En daar doen we het voor.”