Voormalig ziekenhuisapotheker Frits IJdenberg maakt met erfenis onderzoek medicijnen mogelijk
St. Antonius voelde voor hem als familie
Voor een operatie aan zijn knie uitwijken naar een ander ziekenhuis, daar moest voormalig ziekenhuisapotheker Frits IJdenberg vorig jaar niets van weten. Voor hem bestond er maar één ziekenhuis: het St. Antonius. Begin dit jaar overleed de grondlegger van het laboratorium van de ziekenhuisapotheek op 91-jarige leeftijd. Hij laat een donatie van ongeveer drie ton na aan het St. Antonius Onderzoeksfonds, bestemd voor farmacologisch onderzoek. Het is één van de grootste giften in de historie van het fonds.
Deze gift maakt het mogelijk voor St. Antonius ziekenhuisapotheker prof. dr. Catherijne Knibbe om een onderzoek op te starten dat zich richt op verschillen in dosering en werking van medicijnen tussen mannen en vrouwen.
Buitenland
IJdenberg stapte in 1971 van de Universiteit Utrecht, waar hij werkte als wetenschappelijk medewerker farmacie, over naar het St. Antonius Ziekenhuis als ziekenhuisapotheker, waar hij ruim twintig jaar zou blijven. Een van zijn grote verdiensten in die periode jaar was de ontwikkeling van totale parenterale voeding, het rechtstreeks in de bloedbaan brengen van voedingsstoffen bij patiënten die niet konden eten. Hij liep daarin wereldwijd voorop en gaf daarover ook lezingen in het buitenland.
Nieuwsgierig
Halverwege zijn carrière in het St. Antonius nam hij Loraine Lie aan en leidde haar op. ,,We hadden een klik,” zegt Lie. ,,Hij was goudeerlijk, aimabel, maar zei ook waar het op stond. Hij was bovendien een kei in zijn vak en altijd nieuwsgierig. Daarom deed hij veel onderzoek, hij wilde weten: wat werkt en wat werkt niet en waardoor komt dat?”
Gangmaker
Ook herinnert Lie hem als humorist, gangmaker en pianist, die graag een vrolijke noot speelde op feestjes en bijeenkomsten van ziekenhuismedewerkers. Na zijn pensionering in 1992 stortte IJdenberg zich op zijn koetshuis in Houten, leerde samen met zijn vrouw metselen en restaureerde eigenhandig de bouwvallige opstallen. Daaromheen bestierde hij een tuinderij en hield er tal van dieren.
In het St. Antonius trad Lie ondertussen in zijn voetsporen. In 1996 nam zij getalenteerd apotheker Catherijne Knibbe aan, die zich in 2001 klinisch farmacoloog mocht noemen. In het huidige apotheekbestuur beheert Knibbe nu de portefeuille onderwijs en onderzoek. Sinds 2010 is ze hoogleraar aan de universiteit van Leiden.
Vierde generatie
Hoewel Knibbe nooit onder IJdenberg heeft gewerkt, heeft ze hem wel goed gekend. ,,Eerst oppervlakkig van recepties waar hij vaak piano speelde, later veel beter. ,,Hij heeft het apotheek-laboratorium in het St. Antonius opgezet en daar lag ook mijn hart met mijn promotie-onderzoek destijds.” Kort voor zijn overlijden zocht ze hem nog op, samen met een ziekenhuisapotheker in opleiding , eigenlijk dus de vierde ziekenhuisapothekersgeneratie in het Antonius.
Metoprolol
Knibbe gaat met het legaat van IJdenberg onderzoek doen naar de verschillen in benodigde dosering van medicijnen tussen mannen en vrouwen. Het gaat dan onder meer om het veelgebruikte metoprolol dat de bloeddruk verlaagt en het hartritme reguleert. ,,Knibbe: ,, Ik vind het heel bijzonder dat Frits hiervoor de mogelijkheid biedt.”
Daarmee gaat een grote wens van hem in vervulling, weet Lotty ten Veen die als dierbare vriendin van IJdenberg zijn nalatenschap afhandelde. ,,We kennen elkaar al vanaf mijn zeventiende. Hij schreef mij in als student. Daarna kruisten onze paden diverse keren, door de gemeenschappelijke liefde voor bridge, maar ook professioneel.” Ten Veen was apotheker in Houten, waar IJdenberg woonde. ,,Als ik wel eens een bepaald medicijn tekort kwam, dan belde ik Frits. Later op de dag meldde hij zich dan als ‘de bezorger van het St. Antonius’. De medewerkers wisten eerst niet wie dat was en hoe dat kon.’’
Familie
Na het overlijden van IJdenbergs echtgenote werd Ten Veen zijn steun en toeverlaat. ,,Hij had geen kinderen en weinig familie. Hij wilde het met mij hebben over zijn testament en wilde zijn bezittingen nalaten aan goede doelen. Verreweg het belangrijkste daarvan was het St. Antonius Onderzoeksfonds. Dat paste ook bij hem, want hij was zelf ook een onderzoeker. Daarnaast voelde het St. Antonius altijd als familie voor hem.”
Directeur Michiel van de Riet van het St. Antonius Onderzoeksfonds is verguld met het legaat van de voormalig ziekenhuisapotheker. Wellicht inspireert deze nalatenschap van Frits ook anderen om bij te dragen aan zorg en onderzoek, aldus Ten Veen, Lie en Knibbe.