Operatie zonder bed: ‘ik voel mij minder patiënt’
Duizend patiënten geholpen volgens versneld traject
De patiënten zijn niet een hele dag in het ziekenhuis, maar slechts een paar uur en dan niet in een bed op zaal, maar in een stoel in een meer huiskamerachtige omgeving. De patiënten die voor een ingreep in dagbehandeling naar het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht komen, zijn vrijwel zonder uitzondering blij met Operatie zonder bed.
Vorig jaar startten anesthesiologen Noortje Tolenaar, Monique den Ouden en Heleen Blussé-van Oud Alblas het project ‘Operatie zonder bed’. Intussen loopt het aantal mensen dat profiteerde van de werkwijze al tegen de duizend.
Covid
Aanleiding was de noodzaak die het trio voelde om iets te doen voor vrouwen wier operatie aan borstkanker vanwege Covid op de lange baan geschoven dreigde te worden. Uitstel dat een zware geestelijke belasting betekende voor deze patiënten. Er waren onvoldoende verpleegkundigen en bedden beschikbaar door de grote toeloop van Covid patiënten.
Tot dat moment was gangbaar dat patiënten zich twee tot drie uur voor de geplande operatie meldden en op een bed werden opgenomen in afwachting van een oproep vanuit de OK. Na de ingreep keerden ze daar dan terug om met name bij te komen van de ingreep en anesthesie. Zo nam een beperkte medische ingreep zowel van het ziekenhuis als de patiënt al gauw een kleine dag in beslag, zo schetst Monique den Ouden.
Dat moest compacter kunnen, met behoud van kwaliteit, zegt Noortje Tolenaar. Patiënten worden nu gevraagd thuis al pijnstillers te nemen en door een flexibelere planning hoeven ze minder lang van tevoren te komen. Ze worden bovendien niet meer op een bed opgenomen, maar in een meer huiskamerachtige ruimte, waar ze zich voorbereiden op de ingreep.
Morfine
Door een andere vorm van pijnstilling kan het gebruik van morfine vermeden worden. Na toediening van morfine moeten patiënten uit voorzorg nog enkele uren in het ziekenhuis blijven. Zonder gebruik van morfine kunnen ze vanuit de huiskamer vaak binnen een uur al weer naar huis. Alles bij elkaar is de tijd die patiënten in het ziekenhuis verblijven bijna gehalveerd.
Daags daarna worden ze gebeld, niet alleen om te vragen hoe het ermee gaat, maar ook om te horen hoe het nieuwe traject is bevallen. De nieuwe aanpak heeft grote invloed op de beleving van de ingreep door de patiënt. "We horen eigenlijk alleen positieve reacties. Een vrouw die we hier behandelden zei: ‘ik voel me nu geen patiënt meer’," aldus Blussé.
Nog beter
Intussen is het project van de borst-oncologie uitgebreid naar veel meer specialismen. Ook specialisten op het gebied van orthopedie, gynaecologie, kno, algemene chirurgie, plastische chirurgie, traumachirurgie en neurochirurgie behandelen hun patiënten volgens de nieuwe route. "Tien per dag, vijftig per week, rekent Tolenaar voor. Binnenkort start een uitgebreid onderzoek naar de ervaringen van patiënten met de nieuwe werkwijze," zegt Blussé. "We willen weten hoe het nog beter kan."