'Ook het emotionele herstel na de diagnose kanker vraagt aandacht'
Als je hoort dat je kanker hebt, telt maar één ding: beter worden. De klap komt vaak later. Soms zelfs als patiënten al ‘genezen’ zijn. Een goede nazorg bij de behandeling van kanker is daarom onmisbaar, vindt Nienke van der Veer. Als medisch psycholoog in het St. Antonius Ziekenhuis staat zij patiënten bij die kanker hebben (gehad) en hun leven weer op de rit proberen te krijgen.
“Mensen hebben veel veerkacht”, vertelt Van der Veer. “De meesten lukt het dan ook om zich staande te houden na de diagnose kanker. Met steun vanuit hun omgeving weten zij hun leven weer op te pakken.” Ongeveer een kwart van de (ex-)patiënten heeft extra ondersteuning nodig. Zij hebben bijvoorbeeld depressieve klachten, zijn angstig voor terugkeer van de ziekte of hebben last van ernstige vermoeidheid.
“De diagnose kanker brengt veel teweeg en vraagt om aanpassing in je leven. Het is niet gek als emotionele verwerkingsreacties pas later komen. Eerst ben je vooral bezig met overleven; pas later merk je wat de gevolgen zijn.” Van der Veer helpt patiënten de ziekte en behandelingen te verwerken met gesprekstherapie. “Belangrijk hierbij is om aandacht te hebben voor wat zo’n diagnose met je doet. Het is logisch om last te hebben van stressreacties en angstig te zijn. Daar stil bij staan en dat uitleggen, kan vaak al helpen.”
Gesprekstherapie en revalidatie
Bij specifieke klachten werkt Van der Veer met cognitieve gedragstherapie, zodat mensen weer vertrouwen krijgen in hun eigen kracht en mogelijkheden. Daarnaast biedt het St. Antonius oncologische revalidatie aan, waarbij patiënten in groepsverband werken aan hun herstel onder begeleiding van een fysiotherapeut en een module op maat, zoals ergotherapie, psychologie of maatschappelijk werk.
Voor patiënten kan een steuntje in de rug van lotgenoten ook erg waardevol zijn. Zo is er in het St. Antonius het Buddyhuis, dat in 2016 is opgericht door Femke Riel, die zelf borstkanker kreeg, en haar oncoloog. Het Buddyhuis draait om positiviteit, waarbij vrouwen die borstkanker hebben gehad vrouwen die aan het begin van hun behandeling staan, een hart onder de riem steken. Daarnaast is er in het St. Antonius elke maand de informatiebijeenkomst ‘Herstel bij kanker’, waar allerlei praktische tips en adviezen worden gegeven voor na de behandeling.
Nieuw evenwicht
Van der Veer is blij dat er tegenwoordig steeds meer aandacht is voor een goede nazorg bij kanker. “Om kanker een plek in je leven te geven, is het belangrijk om naast de lichamelijke behandeling ook ruimte te maken voor verwerking. De een vindt vooral steun bij familie en vrienden; de ander gaat sporten of richt zich op het hervatten van werk. Mensen ‘herwaarderen’ vaak hun leven en maken soms andere keuzes dan voorheen of nieuwe plannen. Sommige mensen beschrijven zelfs dat alle ellende ook iets goeds of moois heeft gebracht. Ik vind het elke keer weer bijzonder om te zien hoe iemand op zijn eigen manier de weg bewandelt bij het vinden van een nieuw evenwicht.”