Onderzoek brengt behandeldoelen 70-plussers met gebroken heup in kaart

Wat vinden oudere patiënten die hun heup hebben gebroken belangrijk in het leven en wat verwachten zij van de behandeling? Onder leiding van traumachirurg Detlef van der Velde zocht Laane op die vragen een antwoord. De uitkomsten van het onderzoek naar de behandeldoelen (goals of care) van deze patiënten zijn vorige week gepubliceerd. “Het mooie aan dit onderzoek is dat het meteen gebruikt kan worden in de patiëntenzorg. Zo heb je als student-onderzoeker tijdens je geneeskundestudie al impact in de praktijk.”

“Wat veel mensen niet weten, is dat een gebroken heup bij kwetsbare ouderen een levensbedreigende aandoening is,” antwoordt Laane op de vraag naar het doel van zijn onderzoek. “De cijfers liegen er niet om: drie op de tien patiënten met een gebroken heup overlijdt binnen een jaar.” Hij legt uit: “Kwetsbare ouderen met een gebroken heup hebben in het St. Antonius Ziekenhuis een keuze; naast een operatie is ook een palliatieve behandeling mogelijk. Deze behandeling is gericht op kwaliteit van leven, pijnbestrijding en comfort.”

Standaard bespreekbaar

Kiezen voor wel of niet opereren is een ingrijpende keuze die op een vervelend moment moet worden genomen: meestal op de spoedeisende hulp, kort na de val en de diagnose. Laane: “Tijdens het gesprek dat de traumachirurg met de patiënt en de naasten voert, gaat de arts na wat de wensen en behoeften zijn van de patiënt. Die informatie is nodig om samen met de patiënt te kunnen beslissen wat de best passende behandeling is. Nu we de belangrijkste behandeldoelen van deze patiënten in kaart hebben gebracht, kunnen we deze standaard bespreekbaar maken bij het behandelgesprek. Zo kunnen we het gesprek over de keuze beter voeren. Daarnaast wordt de palliatieve optie steeds vaker aangeboden in andere ziekenhuizen. Deze studie kan handvatten bieden voor artsen die nog niet zoveel ervaring hebben met deze gesprekken.”  

Behandeldoelen wijzigen als de kwetsbaarheid toeneemt

Voor het onderzoek legde Laane zestig patiënten een vragenlijst voor met mogelijke behandeldoelen. Deze patiënten kwamen op de spoedeisende hulp vanwege een verdenking op een gebroken heup. De patiënten konden aangeven hoe belangrijk ze bepaalde doelen vonden. “De patiënten zijn uiteindelijk onderverdeeld in drie groepen: niet-kwetsbaar, kwetsbaar en dementerend. Deze onderverdeling is gemaakt omdat de belangrijkste behandeldoelen mogelijk anders worden naarmate de kwetsbaarheid toeneemt en de levensverwachting afneemt. In de studie waren de niet-kwetsbare patiënten thuiswonende ouderen die vaak geen hulp hebben bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) zoals aankleden en eten en drinken. De gemiddelde leeftijd van de niet-kwetsbare patiënten binnen het onderzoek was 78 jaar. De kwetsbare patiënten waren gemiddeld 86 jaar en woonden vaker thuis mét ADL-hulp. De patiënten met dementie waren gemiddeld 85 jaar. De meesten van hen wonen in een verzorgingshuis. Bij hen hebben we de naasten gevraagd om de vragenlijst in te vullen.”  

Overzicht per patiëntengroep

Per patiëntengroep is een overzicht van de belangrijkste doelen ontstaan. Laane: “De belangrijkste behandeldoelen van de niet-kwetsbare patiënten zijn ‘het behouden van geheugen’, ‘samen kunnen zijn met familie’ en ‘samen kunnen zijn met de partner’. Daarnaast vinden deze patiënten het belangrijk om weer te kunnen lopen en om onafhankelijk te zijn. Opvallend was dat naasten van patiënten met dementie het juist het meest belangrijk vonden dat patiënten geen pijn hadden, terwijl patiënten zelf dat minder belangrijk lijken te vinden. Een eerdere studie die is uitgevoerd in ons ziekenhuis toonde ook aan dat naasten het heel erg belangrijk vinden dat patiënten met een gebroken heup geen pijn hebben als ze palliatief behandeld worden. Patiënten zelf gaven aan dat pijn te verwachten was en dat ze het daarom niet zo belangrijk vonden. Daarnaast is het opvallend dat ‘een operatie ondergaan’ relatief laag scoort. Bij kwetsbare oudere patiënten scoort dit behandeldoel het laagst. Dit komt overeen met een andere studie waarin werd beschreven dat de meest kwetsbare patiënten meer focussen op kwaliteit van leven en comfort dan op hun fysieke herstel.”

Behandeldoelen en behandelwensen bespreken

“De traumachirurg kan vanaf nu de belangrijkste behandeldoelen en de haalbaarheid daarvan makkelijker bespreekbaar maken tijdens het behandelgesprek met patiënten en hun naasten”, besluit Laane. “Wel blijft het natuurlijk belangrijk dat de traumachirurg vraagt wat de patiënt het meest belangrijk vindt. Zo kunnen zij samen beslissen welke behandeling het beste aansluit bij de behandelwensen van de patiënt. Ik ben blij dat ik een bijdrage heb kunnen leveren aan de zorg voor toekomstige patiënten met een gebroken heup.”

Meer weten

• Lees hier het gepubliceerde onderzoek ‘Goals of care’
• Bekijk hier het overzicht met de top 12 behandeldoelen
• Klik hier voor informatie over het eerdere onderzoek naar de ervaringen met het palliatief belei
• Lees meer over de zorg voor kwetsbare ouderen met een gebroken heup op Centrum voor Traumageriatrie.