Drie promoties op één dag over het verbeteren van de zorg voor kwetsbare ouderen met een heupfractuur

De drie promoties illustreren de unieke regionale samenwerking op het gebied van traumageriatrie. Traumachirurgen en co-promotoren Marijn Houwert (UMC Utrecht), Egbert-Jan Verleisdonk (Diakonessenhuis) en Detlef van der Velde (St. Antonius Ziekenhuis) zijn ervan overtuigd dat de vraagstukken rondom de stijgende zorgvraag van ouderen met een gebroken heup alleen in gezamenlijkheid kunnen worden aangepakt. Namens hen stelt Van der Velde: “Toekomstbestendige zorg voor kwetsbare ouderen met een gebroken heup is goede zorg die past bij de patiënt en tegelijk de druk op de zorgverleners en de zorgkosten binnen de perken houdt. Dat kunnen we alleen bereiken als we nauw met elkaar samenwerken. Als ziekenhuizen én samen met de verpleeg- en verzorgingshuizen in de regio.”

De impact van een heupfractuur

Voor alle drie de proefschriften zijn de vergrijzing, de toename van heupfracturen en de impact daarvan de aanleiding. Het aantal ouderen in ons land neemt toe en daarmee het aantal kwetsbare ouderen. Daardoor zien we ook het aantal heupfracturen toenemen. De impact van een heupfractuur op het leven van ouderen is groot. Een gebroken heup betekent voor 70-plussers altijd een stap terug. Voor kwetsbare ouderen is een heupfractuur zelfs levensbedreigend. Dat komt omdat een gebroken heup vaak een uiting is van onderliggende, complexe problematiek. Een operatie lost de onderliggende problematiek niet op.

Leren van patiënten

De proefschriften bevatten veel conclusies en aanbevelingen waarmee we de zorg voor kwetsbare ouderen met een gebroken heup verder kunnen verbeteren. Het gaat om medisch inhoudelijke verbeteringen, procesverbeteringen en inbreng voor ethische dilemma’s. Volgens het onderzoek van Puck van der Vet is er veel winst behalen als we meer kijken naar de resultaten van de zorg die patiënten zelf ervaren. “We noemen dat patiënt-gerapporteerde uitkomsten. Daardoor weten we wat belangrijk is voor patiënten en leren we wat voor de zorg van toegevoegde waarde is”, aldus Van der Vet. “Een van mijn conclusies was dat de kwaliteit van het rapporteren van deze uitkomsten beter kan. Maar op basis van de beschikbare uitkomsten kon ik wel aanbevelingen doen om de zorg te verbeteren. Bijvoorbeeld om de angst voor vallen te verminderen en de kwaliteit van leven en de patiënttevredenheid te verbeteren. Ook heb ik adviezen gegeven over de behandeling van osteoporose om het risico op nieuwe fracturen te verkleinen.”

Zorgpaden: startpunt voor verbeteren

Het promotieonderzoek van Jip Kusen richtte zich onder meer op het evalueren en verbeteren van zorgpaden van patiënten van 70 jaar en ouder met een heupfractuur in Nederland en Zwitserland. Een zorgpad beschrijft het traject dat een patiënt doorloopt en geeft aan welke zorgverlener op welk moment actie onderneemt. Het doel is om de zorg patiëntgericht en doelmatig te laten verlopen. De evaluatie van Kusen toonde aan dat het invoeren van traumageriatrische zorgpaden leidt tot verbeteringen in processen en uitkomsten. “We zagen een vermindering van het aantal sterfgevallen, een kortere opnameduur, betere herkenning van complicaties en een betere registratie van data binnen het zorgpad. Dit laatste is van groot belang om inzicht te krijgen in deze zorgpaden. “Maar,” benadrukt Kusen: “Het succes van een zorgpad hangt samen met de betrokkenheid van de zorgverleners en met de ontwikkeling ervan. Een zorgpad is nooit af. Het is een startpunt om te blijven verbeteren.”

Is opereren de beste optie?

Thomas Nijdam evalueerde de palliatieve behandeling na een heupfractuur. Voor zeer kwetsbare ouderen kan de palliatieve behandeling een alternatief zijn voor een operatie. Niet de lengte van het leven, maar de kwaliteit van het leven is daarbij het uitgangspunt. De palliatieve behandeling van de gebroken heup bestaat uit pijnstilling. Nijdam: “Uit mijn onderzoek blijkt dat niet opereren voor patiënten die zeer kwetsbaar zijn een goede, humane optie is, ook al leidt die vrijwel zeker tot de dood. De keuze voor deze behandeling maakt de behandelend arts altijd samen met de patiënt en de naasten. En hier zit meteen de kern: gedeelde besluitvorming in deze situaties vraagt wat van dokters én patiënten. Dokters moeten minder focussen op de aandoening en meer op wat de patiënt kan en wil in het leven. Op die manier kunnen ze beter aansluiten bij de behoeften van de patiënt. Aan de andere kant kunnen we het gesprek beter voeren als ouderen hebben nagedacht over hun wensen voor zorg in de toekomst.”

Talkshow

De dag na de promoties, op woensdag 29 november, is het jaarlijkse symposium ‘Jong voor Oud’. Dit jaar heeft het symposium de vorm een talkshow. Thomas Nijdam en Puck van der Vet vertellen tijdens deze talkshow meer over hun onderzoeken en hoe patiënten, naasten en dokters samen kunnen zorgen voor de best passende zorg, nu en in de toekomst.

Meer weten

• Lees meer over de zorg voor kwetsbare ouderen met een gebroken heup op Centrum voor Traumageriatrie.