Antonius-bijdrage aan Lancetartikel over nieuwe inzichten alvleesklieroperatie
Patiënten met een ernstige vorm van alvleesklierontsteking bij wie afgestorven, geïnfecteerd weefsel moet worden verwijderd, kunnen het beste een kijkbuisingreep ondergaan in plaats van ‘open’ chirurgie. Dat is de belangrijkste conclusie van wetenschappelijk onderzoek waaraan ook het St. Antonius deelnam.
De onderzoeksresultaten zijn begin deze maand gepubliceerd in het vooraanstaande medische tijdschrift The Lancet. Coauteurs van het artikel vanuit het St. Antonius zijn MDL-arts Robin Timmer, chirurg Hjalmar van Santvoort en radioloog Thomas Bollen.
Reden voor de studie
Acute pancreatitis is een acute ontsteking van de alvleesklier. Meestal verloopt de ziekte mild, maar bij een klein deel van de patiënten verloopt de ontsteking ernstig waarbij een deel van de alvleesklier kan afsterven (necrose). Dit afgestorven weefsel is een bron voor bacteriële infectie.
Als deze infectie optreedt, is er sprake van geïnfecteerde necrose, een ernstige en potentieel dodelijke ziekte waarvoor behandeling nodig is. Die behandeling was en is lang niet altijd succesvol: circa 40 procent van de patiënten met geïnfecteerde necrose overlijdt. Om de behandeling en de uitkomsten voor de patiënten te verbeteren werd in 2011 de zogeheten Tension-studie opgezet. Het initiatief kwam van de Pancreatitis Werkgroep Nederland (PWN). Het onderzoek werd gecoördineerd vanuit het datacentrum van de PWN in het St. Antonius.
Vergelijking
Belangrijk doel van de studie was het vergelijken van een endoscopische behandeling (via de slokdarm en maag wordt een flexibele slang ingebracht met aan het uiteinde kleine instrumenten) met de chirurgische. Die laatste behandeling, een ‘gewone‘ operatie door de buikwand, gold tot nu toe als de 'standaardoptie'.
De endoscopische behandeling bestaat uit het via de mond en maag plaatsen van een drain in de necrose als eerste stap, gevolgd door verwijdering van de necrose via de kijkbuis als de patiënt onvoldoende opknapt. Bij de chirurgische behandeling wordt ook eerst een drain geplaatst, maar dan via de buikwand. Bij onvoldoende resultaat volgt operatieve verwijdering van de necrose.
Sterfte gelijk; tóch belangrijke verschillen
De Tension-studie toont aan dat de endoscopische behandeling geen daling van het aantal ernstige complicaties en sterfte geeft ten opzichte van de chirurgische behandeling. De behandeluitkomsten zijn wat dit betreft gelijk. Wel leidt een endoscopische behandeling tot een lagere opnameduur (53 dagen tegenover 69 dagen). Bovendien daalt de kans om een alvleesklierfistel naar de huid te ontwikkelen aanzienlijk (5 procent tegenover 32 procent).
Wereldwijd effect
Volgens de onderzoekers is de kans groot dat de onderzoeksresultaten wereldwijd impact hebben. Ze verwachten dat de medische richtlijnen zullen worden aangepast, nu is aangetoond dat de endoscopische ingreep de vooruitzichten voor patiënten met deze ernstige vorm van pancreatitis verbetert.