Afzien van dialyse voor oudere nierpatiënten soms beter

Analyse van patiëntgegevens, onder meer uit het St. Antonius Ziekenhuis leerde Verberne dat bij oudere chronische nierpatiënten de winst in levensverwachting en kwaliteit van leven vaak niet opweegt tegen de bezwaren van dialyse. Dat is tijdrovend en soms onprettig vanwege het aanprikken van bloedvaten.

Chronische nierziekten (CKD) zijn de afgelopen decennia wereldwijd aanzienlijk toegenomen onder meer door overgewicht, diabetes, hoge bloeddruk en veroudering. Op dit moment vormen oudere patiënten tussen 70 en 80 jaar de grootste en snelst groeiende groep die door de ziekte wordt getroffen. Voor hen wordt dialyse nog altijd beschouwd als de standaardbehandeling voor oudere patiënten in landen als Nederland, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.

Standaard

,,Maar het is een intensieve therapie, die misschien niet past binnen de zorgdoelen van ieder individu", zegt Wouter Verberne, internist in opleiding aan het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht). In vergelijking met jongere patiënten lijden ouderen over het algemeen aan meerdere aandoeningen en zijn ze kwetsbaarder. Dit heeft de vraag opgeworpen die ten grondslag ligt aan mijn onderzoek: hebben alle oudere patiënten echt baat bij dialyse?"

Verberne voerde zijn studie uit onder begeleiding van Willem Jan Bos, hoogleraar Nierziekten en arts op de afdeling Interne Geneeskunde van het St. Antonius Ziekenhuis en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).

Alternatief

Het alternatief voor dialyse is zogeheten conservatieve behandeling van patiënten met medicijnen, dieet- en leefstijladviezen. Daarbij is het belangrijkste doel de levenskwaliteit van het individu te behouden me behulp van adequate symptoomcontrole en niet zozeer om het leven te verlengen", legt Verberne uit. ,,Om de waarde van elke behandeling te bepalen, bestudeerde ik gegevens van chronische nierpatiënten van 70 jaar of ouder die tussen 2004 en 2016 zorg ontvingen in het St. Antonius Ziekenhuis en expliciet hadden gekozen voor dialyse of conservatieve zorg."

Europa

De onderzoeker toonde aan dat - over het geheel genomen - oudere patiënten die kozen voor dialyse langer leefden, maar dat de toename in levensjaren voor degenen boven de 80 of met meerdere ziekten niet significant was. "Ondertussen bleek de kwaliteit van leven van beide patiëntengroepen vergelijkbaar en waren de therapielast en -kosten significant lager voor patiënten die kozen voor conservatieve zorg. De conservatieve benadering is dus een geschikt zorgalternatief voor ouderen." De studie van Verberne wordt nu gebruikt om bij te dragen aan richtlijnen voor nefrologie in Nederland en Europa.