St. Antonius verbetert deliriumzorg
Verwardheid sneller ontdekken voorkomt hersenschade
Het St. Antonius Ziekenhuis maakt gebruik van een nieuwe techniek om signalen van een delirium (verwardheid) bij patiënten snel te herkennen. De zogenoemde DeltaScan is een EEG-monitor die deltagolven in de hersenen van patiënten meet. Met behulp hiervan kan een (mogelijk) delirium eerder worden vastgesteld en de behandeling aangepast worden. Patiënten herstellen hierdoor sneller, kunnen eerder naar huis en hebben minder kans op functieverlies of hersenschade. Meer kwaliteit van leven dus.
Een delier is een vorm van acute verwardheid die vooral optreedt bij kwetsbare ouderen die in het ziekenhuis liggen. Soms is die verwardheid snel te herkennen doordat iemand onrustig is of angstig overkomt. Maar het zogenaamde stille delier, waarbij symptomen niet zo zichtbaar zijn, wordt vaak over het hoofd gezien. Toch is het belangrijk dat een delier snel ontdekt wordt, want de impact ervan kan groot zijn. Hoe langer een delier duurt, hoe groter de kans op functieverlies of hersenschade. Mensen met een delier komen na een ziekenhuisopname vaak niet meer terug op het niveau dat ze daarvoor hadden.
Oorzaak
Een delier heeft altijd een lichamelijke oorzaak. Dat kan iets heel anders zijn dan waarvoor de patiënt is opgenomen. Bijvoorbeeld een urineweginfectie, medicatie, constipatie (verstopping) of uitdroging. Als het delier in een vroeg stadium wordt ontdekt, liefst al in de periode vlak voor dat het delier zich ontwikkeld, kan snel gezocht worden naar de onderliggende oorzaak. Door die te behandelen kan het delier beperkt of voorkomen worden.
Vragenlijsten
Om delier bij patiënten vast te stellen maken de meeste Nederlandse ziekenhuizen gebruik van de zogenoemde Delirium Observatie Schaal (DOSS). Klinisch fysicus in het St. Antonius, Christiaan van Swol licht toe: ‘In theorie is de DOSS-vragenlijst een goede methode om delirium bij patiënten vast te stellen, maar dan moet de vragenlijst op de juiste manier worden toegepast. Daar schort het in de praktijk nog wel eens aan. Een verpleegkundige heeft zo’n vijftien minuten per patiënt nodig om op de juiste manier uitvraag te doen. Wil je betrouwbare resultaten krijgen, dan moet een patiënt meerdere keren per dag bevraagd worden. Dat is in de praktijk simpelweg niet haalbaar vanwege de werkdruk van verpleegkundigen.’
Ingewikkelde techniek simpel gemaakt
Op zoek naar een andere manier om delirium te kunnen detecteren en de zorg voor deze vaak kwetsbare oudere patiënten te verbeteren, kwam het St. Antonius uit bij DeltaScan van Prolira. “Een waardevolle technologische ontwikkeling, juist omdat het zo simpel is gehouden,’ zegt Van Swol. ‘En met simpel bedoel ik niet de techniek erachter, die is razend ingewikkeld. Ik bedoel het feit dat DeltaScan na een meting een waarde geeft op een schaal van 1 tot en met 5. Die waarden zijn heel eenvoudig te interpreteren: bij 1 is het zeer onwaarschijnlijk dat een patiënt een delier ontwikkelt, terwijl het bij 5 juist zeer waarschijnlijk is. De sleutel tot succes bij medische techniek is dat het voor iedereen begrijpelijk moet zijn, en wat dat betreft scoort deze nieuwe methode hoge cijfers.”
Zorgverbetering en kostenreductie
Inmiddels is de nieuwe delier detectiemethode een vast onderdeel geworden van het zorgproces op verpleegafdeling C2 van het St. Antonius en zijn de eerste resultaten zichtbaar. Een delier wordt zo’n anderhalve dag eerder vastgesteld dan met de DOSS-vragenlijst en medische en verpleegkundige interventies worden eerder ingezet. Om dit nieuwe zorgproces goed te borgen zijn ook de geriaters betrokken. Zij werken nauw samen met de verpleegkundigen op de afdeling en zijn als specialisten verantwoordelijk voor de deliriumzorg. Ondersteund door het programma Juiste Zorg, Juiste Plaats, Juiste Kosten start ook op verpleegafdeling Cardiothoracale Chirurgie een pilot met de DeltaScan.
Van Swol: ‘We verwachten, op een iets langere termijn, een afname te zien van het aantal ligdagen van patiënten. Daarnaast hopen we een aantal zaken te kunnen gaan automatiseren vanuit het EPD. Denk daarbij aan automatische labaanvragen bij een bepaalde score om nog sneller het onderliggende probleem van het delier aan te pakken. Zo verbetert niet alleen de zorg maar bewerkstellingen we tevens een kostenreductie. Want als je het goed aanpakt, gaat dat hand in hand.’
Weer een mooi voorbeeld van hoe we in het St. Antonius samen zorgen voor kwaliteit van leven.
Bekijk de video
Bekijk hier de video over het belang van deliriumzorg(externe link). Deze werd (vóór Corona) gemaakt samen met de leverancier van de Deltascan, Prolira.