Darmoperatie

De dikke darm zit vast aan de buikwand. Voor elke dikke darm operatie geldt dat deze verbindingen tussen de darm en buikwand moeten worden losgemaakt. Dit doen we om ervoor te zorgen dat, nadat er een stuk is verwijderd, er weer een nieuwe aansluiting kan worden gemaakt. Mocht er te weinig ruimte zijn voor een nieuwe verbinding of mocht de afwijking te dicht bij de anus (kringspier) zitten, dan kan het nodig zijn om een stoma aan te leggen. 

Ileocoecaal resectie

Bij deze operatie verwijdert de chirurg het laatste deel van de dunne darm en het eerste stukje van de dikke darm. Daarna hecht de chirurg de dunne darm vast aan van de dikke darm.

Hemicolectomie rechts

Bij deze operatie verwijdert de chirurg de rechterhelft van de dikke darm (deel A). Daarna hecht de chirurg de dunne darm vast aan deel B van de dikke darm.

 Colon transversum resectie

Bij deze operatie verwijdert de chirurg het bovenste deel van de dikke darm (deel B). Daarna hecht de chirurg de uiteinden van deel A en deel C aan elkaar.

 Hemicolectomie links

Bij deze operatie verwijdert de chirurg het linkerdeel van de dikke darm (deel C). Daarna hecht de chirurg deel B aan deel D. Om de afstand tussen deze delen te kunnen overbruggen, maakt de chirurg beide delen wat verder los.

 Sigmoïdresectie

Bij deze operatie verwijdert de chirurg het deel van de dikke darm dat in de bocht net boven de endeldarm zit (deel D). Daarna hecht de chirurg deel C aan deel E.

 Subtotale colectomie

Soms is het nodig om de hele dikke darm te verwijderen. Een reden hiervoor kan zijn dat de hele darm is aangedaan door de ziekte of om te voorkomen dat de ziekte terugkeert in het deel van de darm dat overblijft.

Bij deze operatie verwijdert de chirurg deel A tot en met deel D. Voorafgaand aan de operatie zal de chirurg met u bespreken of er een nieuwe aansluiting wordt gemaakt tussen het laatste stukje van de dunne darm en "E", of dat er gekozen wordt voor een eindstandig dunne darmstoma. 

Als de afwijking in de endeldarm zit (het laatste deel van de dikke darm) zijn er 2 operaties mogelijk: een LAR-operatie of APR-operatie. Hieronder worden beide operaties beschreven. 

LAR-operatie (Low Anterior Resectie)

Tijdens deze operatie verwijdert de chirurg het deel van de endeldarm waar de afwijking zit. Daarna hecht hij de delen van de endeldarm weer aan elkaar vast. Als het nodig is, leggen we tijdelijk een stoma aan.

 APR-operatie (Abdomino Perineale Resectie)

Als de afwijking te dichtbij de anus (kringspier) ligt, kan de chirurg de 2 delen van de endeldarm niet aan elkaar te hechten. Als dit bij u het geval is, verwijdert de chirurg het onderste deel van de endeldarm samen met de anus. Ook leggen wij een definitieve stoma aan. Een definitieve stoma is een darmuiteinde dat via een opening in de buik buiten op de huid wordt vastgehecht.

Een verpleegkundige verwelkomt u op de afdeling en leidt u naar uw kamer.

U krijgt 2 uur voor op de operatie 3 glazen aanmaaklimonade. Deze limonade draagt bij aan uw herstel. Daarna mag u tot de operatie niets meer drinken of eten.

Heeft u diabetes? Dan krijgt u 3 glazen suikervrije limonade. Ook u mag daarna niets meer drinken of eten tot de operatie. 

U krijgt 2 uur voor de operatie 2 pillen paracetamol. 

U doet uw bril, contactlenzen, kunstgebit, losse tanden en/of plaatjes op de verpleegafdeling af en uit.

Heeft u een gehoorapparaat? Dan mag u deze inhouden. Tijdens de operatie moet deze wel uit. Neem daarom een doosje voor uw gehoorapparaat mee.

In overleg met de arts of verpleegkundige mag u bepaalde medicijnen met een slokje water innemen.

Als dit voor u geldt, tekent de stomaverpleegkundige de plaats voor een mogelijke stoma af op uw buik. 

Vlak voor de operatie maakt u kennis met de anesthesioloog. De anesthesioloog en/of zijn assistent zorgen voor pijnstilling en de narcose. Ze blijven de hele operatie bij u.

Let op: Het kan een andere anesthesioloog zijn dan u tijdens de voorbereiding heeft gesproken. Toch is ook deze anesthesioloog helemaal op de hoogte van uw situatie en wensen. 

Voordat u de narcose krijgt, wordt u op bewakingsapparatuur aangesloten. U krijgt:

• plakkers op uw borst om uw hartslag te meten;
• een knijpertje op uw vinger om het zuurstofgehalte in uw bloed in de gaten te houden;
• een bloeddrukband om uw arm om uw bloeddruk in de gaten te houden;
• een infuus met een infuusnaald in uw arm of op uw hand om u (als dat nodig is) extra vocht, medicijnen of bloed te geven.

Zodra u aan de bewakingsapparatuur ligt, spuit de anesthesioloog een snelwerkend slaapmiddel in. U valt binnen een halve minuut in een diepe slaap. Daarna krijgt u via het infuus de narcose. Dit is een combinatie van slaapmiddelen, pijnstillers en spierverslappers.

Als u onder narcose bent, krijgt u een plastic beademingsbuisje in uw keel. Dit buisje wordt aan het einde van de operatie weer weggehaald.

Tijdens de operatie bewaakt de anesthesioloog of anesthesiemedewerker de hele tijd uw bloeddruk, hartslag, ademhaling en vochtgehalte. Met de bewakingsapparatuur kunnen zij precies zijn hoe uw lichaam op de operatie reageert. Als het nodig is, wordt de narcose bijgesteld en/of krijgt u extra vocht.

Wil u meer weten over narcose? Bekijk dan ons filmpje op YouTube.

De chirurg verwijdert het gedeelte van de darm met de afwijking. Daarna hecht en niet de chirurg de delen van de dikke darm weer aan elkaar. Als het nodig is, legt de chirurg een tijdelijke stoma aan.

De wond of wondjes worden gehecht met oplosbare hechtingen en verbonden met hechtpleisters.

APR-operatie

Bij een APR-operatie verwijdert de chirurg de hele endeldarm en de anus. Het uiteinde van de dikke darm wordt als een stoma aan de buikwand bevestigd.

Duur van de operatie

De operatie duur ongeveer 1,5 tot 3 uur. Na de operatie belt de chirurg uw contactpersoon om te vertellen hoe de operatie is gegaan.

Na de operatie brengen de anesthesioloog en de anesthesiemedewerker u naar de uitslaapkamer (recovery). Dit is een aparte ruimte vlakbij de operatiekamer. In deze ruimte wordt u opnieuw aangesloten op bewakingsapparatuur. De medewerkers van de uitslaapkamer letten erop dat u rustig bijkomt van de operatie. Als u wakker bent, mag u iets drinken en met hulp even op de rand van het bed gaan zitten. 

Als het goed met u gaat, halen de verpleegkundigen van de afdeling u weer op. Zodra u terug bent op de afdeling belt de verpleegkundige uw contactpersoon. Uw contactpersoon kan in overleg met de verpleegkundige bij u op bezoek komen.

De afdelingsarts komt na de operatie bij u langs. U krijgt dan uitleg over hoe de operatie is verlopen. De afdelingsarts komt daarna elke dag bij u langs om uw herstel en de genezing van de wond te controleren. Oudere patiënten of patiënten met een uitgebreide medische voorgeschiedenis blijven een nacht op de uitslaapkamer en gaan de dag daarna terug naar de verpleegafdeling.

Kort na de operatie bent u nog slaperig en dommelt u misschien af en toe weg. Dat is heel normaal.

Als de narcose uitgewerkt is, heeft u misschien pijn op de plek van de operatie. Ook kunt u misselijk zijn. U krijgt van uw verpleegkundige pijnstillers en medicijnen tegen de misselijkheid.

Door het plastic buisje voor de beademing heeft u achter in uw keel misschien een zwaar of kriebelig gevoel. Dit gaat binnen een paar dagen vanzelf over.

Veel mensen hebben na een operatie dorst. U mag gewoon drinken. Dit is juist heel goed om uw vocht aan te vullen. Probeer 4 tot 6 glazen te drinken.

U heeft na de operatie nog een infuusnaaldje in uw arm. U krijgt geen vocht meer via dit naaldje omdat u zelf mag drinken. Als het toch nodig is om u extra vocht of medicijnen te geven, dan kan dit op het naaldje worden aangesloten. Het naaldje wordt verwijderd voor u naar huis gaat.

Ook heeft u tijdens de operatie een urinekatheter. Dit is een dun slangetje voor de afvoer van urine. Kort na de operatie of in de dagen na de operatie wordt deze verwijderd.

Na de operatie mag u normaal eten en drinken. Probeer regelmatig iets te eten. Neem in ieder geval bij elke maaltijd iets te eten en te drinken. Ook tussendoor is het goed om bijvoorbeeld een bakje vla of een beschuitje te eten.

Probeer elke dag minimaal 10 glazen te drinken om aan genoeg vocht te komen.

U krijgt 4 keer per dag 2 pillen paracetamol. Als het nodig is, krijgt u extra pijnstilling. Geef het bij de verpleegkundige aan als u pijn heeft.

Ook krijgt u standaard pillen tegen de misselijkheid. Neem deze ook in als u niet misselijk bent. Dit zorgt ervoor dat uw maag goed op gang komt.

Het is belangrijk om kort na de operatie uit bed te komen. Dat lijkt misschien snel, maar het lukt de meeste patiënten goed. Dit is goed voor uw herstel. 

Fysiotherapie

De fysiotherapeut komt na de operatie bij u langs en geeft u tips om goed uit bed te komen na uw buikoperatie. Ook krijgt u van de fysiotherapeut ademhalingsoefeningen.

Op de avond na de operatie gaat u, als dit lukt, 2 uur uit bed.

De dag na de operatie bent u zoveel mogelijk uit bed. U eet aan tafel, loopt over de gang en zit in de stoel. U probeert 8 uur per dag uit bed te zijn.

Als u hulp nodig heeft bij de dagelijkse zorg, overlegt u dit met de verpleegkundige.

Bij een kijkoperatie heeft u 4 kleine wondjes, waarvan 1 wat grotere onderaan de buik. Bij een open operatie heeft u 1 grotere wond, verticaal onderaan uw buik.

De wondjes hebben geen speciale verzorging nodig. De hechtingen lossen vanzelf op. Er hoeft geen verband of pleister op, tenzij u dit zelf prettig vindt.

U mag na 2 dagen gewoon douchen. Droog de wondjes na afloop goed af met een schone handdoek.

APR-operatie

Bij een APR-operatie heeft u ook een wond waar de anus heeft gezeten. Deze wond kan soms nog wat vocht lekken. Door de plaats van de wond kan dit pijn geven bij het zitten. Probeer uw houding regelmatig af te wisselen door afwisselend te gaan zitten, liggen en staan.

Heeft u een (tijdelijke) stoma gekregen? Dan krijgen u en uw naaste(n) van de stomaverpleegkundige uitleg over de verzorging.

Als u goed herstelt, kunt u 1 tot 3 dagen na de operatie naar huis. U hoort dit van uw arts. U kunt naar huis als:

• U kunt eten en drinken;
• U genoeg heeft aan pijnstillers;
• U een stukje kunt lopen.

Ontslaggesprek

Voordat u naar huis gaat, heeft u een ontslaggesprek met een verpleegkundige. U krijgt dan uitleg over leefregels voor thuis. Ook krijgt u het volgende mee:

• Een kaart met contactgegevens van de afdeling;
• Een controleafspraak (of u krijgt de controleafspraak thuisgestuurd);
• Eventueel medicijnen.

Uw huisarts krijgt een digitale ontslagbrief.

Het weggenomen weefsel wordt na de operatie onderzocht door de patholoog-anatoom. Dit is een specialist op het gebied van weefselonderzoek. De patholoog-anatoom onderzoekt of de afwijking goedaardig is. Mocht het onverwacht toch een kwaadaardige afwijking zijn, dan bespreken we met u wat dit betekent voor uw verdere behandeling.

U krijgt de uitslag na ongeveer 2 weken op de poli Chirurgie van de chirurg. Als u langer in het ziekenhuis moet blijven, krijgt u de uitslag op de afdeling.

Bij elke operatie kunnen complicaties voorkomen zoals een bloeding of een longontsteking. Daarnaast zijn de belangrijkste complicaties na een dikkedarmoperatie:

• Naadlekkage. Dit is lekkage van darminhoud bij de nieuwe verbinding van de darm. Dit kan onder andere voor buikvliesontsteking zorgen. U kunt dan ernstig ziek worden, zo ziek dat opname op de Intensive Care nodig is. Bij een naadlekkage is bijna altijd een nieuwe operatie nodig. Ook is de kans groot dat u een (tijdelijke) stoma krijgt.
• Wondinfectie. Dit is een ontsteking van de huid op de plaats van de hechtingen. De huid wordt rood en pijnlijk of er lekt wat wondvocht. Bij een wondinfectie wordt de wond soms een stukje opengemaakt, zodat pus kan weglopen en de wond gespoeld kan worden.

Soms werken de maag en darmen na de operatie niet meteen goed. U kunt dan langere tijd last hebben van misselijkheid en overgeven. Als het nodig is, krijgt u dan tijdelijk een sonde en sondevoeding.

Complicaties bij narcose

De kans is heel klein, maar complicaties bij narcose kunnen zijn:

• Allergische reactie;
• Beschadiging van uw gebit bij het inbrengen van het beademingsbuisje;
• Een beklemde zenuw in een arm of been door een ongelukkige houding tijdens de operatie. Hierdoor kunt u tijdelijk last hebben van krachtverlies en tintelingen in arm of been.

Een beetje pijn na een darmoperatie is normaal. U mag 4 keer per dag 2 pillen paracetamol innemen. Als het kan, bouwt u het gebruik van de paracetamol af. Dit betekent dat u probeert steeds minder paracetamol in te nemen tot u helemaal geen paracetamol meer hoeft te slikken.

Als alleen paracetamol niet genoeg is krijgt u een recept voor een extra pijnstiller mee. De paracetamol is de basis van uw pijnstilling, maar daarnaast mag u deze extra pijnstiller innemen. Stop eerst met de extra pijnstiller als het goed gaat met de pijn. Bouw daarna de paracetamol af. 

Heeft u ondanks deze pijnstilling veel pijn? Neem dan contact op met de verpleegafdeling of de poli Chirurgie (zie kopje 'Bij welke klachten waarschuwt u het ziekenhuis?' voor de telefoonnummers). 

Naast genoeg rust, is het voor een goed herstel belangrijk dat u thuis snel in beweging komt. Ga daarom 2 tot 3 keer per dag minstens 10 minuten buiten wandelen. Breid dit uit, zodra dit kan. Ga bijvoorbeeld 4 keer per dag 10 minuten naar buiten of probeer 2 keer per dag 30 minuten te wandelen.

Probeer goed rechtop te lopen. Dit helpt om rugpijn te voorkomen. U zult merken dat traplopen nog vermoeiend is.

Het kan zijn dat u spierpijn krijgt. Dit is niet erg, maar het moet na een nacht slapen wel over gaan.

Rechtop zitten

Zorg voor een goede stoel zodat u goed rechtop zit. U kunt dan makkelijker opstaan omdat u uw buikspieren minder hoeft aan te spannen. 

Huishoudelijk werk

U mag ongeveer 2 weken na de operatie weer licht huishoudelijk werk doen of kleine klusjes in of om het huis. Zwaarder werk, zoals stofzuigen, ramen lappen en de was ophangen, mag u nog niet zelf doen.

Tillen

U mag de eerste 6 weken na uw operatie niet meer dan 5 kilogram tillen.

Niezen, hoesten of persen

Moet u niezen, hoesten of (zwaar) persen? Geef dan met uw hand of een kussentje tegendruk op de wond.

Het is belangrijk dat u na de operatie niet (verder) afvalt en juist weer wat aankomt. Zo nodig kunt u hulp krijgen van een diëtist. Misschien heeft u iets aan deze tips:

• Probeer geen maaltijden over te slaan.
• Neem verdeeld over de dag meerdere kleine maaltijden in plaats van 3 grote.
• Bij een veranderde smaak: zoek producten die wél goed smaken.
• Wacht een paar dagen met voedingsmiddelen waar u misselijk van wordt of kramp van krijgt: probeer het later nog een keer.
• Zorg bij elke maaltijd voor voldoende eiwitten: dit is belangrijk voor de opbouw van spieren en genezing van de wond (eiwit zit in vlees, vis, kip, ei, kaas, melkproducten, noten, peulvruchten, sojaproducten).

Tips bij verminderde eetlust:

• Neem energierijke tussendoortjes zoals chocola, koek, vla, milkshake, noten, blokje kaas, stukje worst.
• Gebruik zoveel mogelijk volle zuivelproducten: volle yoghurt, volle melk, volvette kaas en milkshakes.
• Neem tussendoor een kop goed gevulde soep.
• Neem liever geen soep vóór de maaltijd: dit geeft snel een vol gevoel en remt de eetlust (een kop goedgevulde soep als tussendoortje kan natuurlijk wel).
• Besmeer uw boterham royaal met (room)boter of margarine en hartig beleg.
• Zorg dat de maaltijden er aantrekkelijk uitzien en neem de tijd om te eten.

 Tips tegen misselijkheid:

• Eet verdeeld over de dag regelmatig kleine porties.
• Drink genoeg.
• Drink geen alcohol en frisdrank met koolzuur.
• Gebruik voedingsmiddelen met een niet al te sterke geur: hierdoor kan eten u nog meer tegenstaan.
• Probeer te ontdekken waar u wel trek in heeft.
• Neem een broodmaaltijd als warm eten u tegenstaat.
• Probeer af en toe een tussendoortje zodat uw maag niet helemaal leeg is: misselijkheid kan door een lege maag erger worden.
• Vraag uw arts, als dat nodig is, om medicijnen tegen de misselijkheid.

Na een darmoperatie is de kans groot dat uw ontlasting verandert. De ontlasting is te dik of juist te dun.

Te dunne ontlasting (diarree)

Als de darm moeite heeft om vocht uit de ontlasting op te nemen, kunt u last krijgen van diarree. De rest van de darm neemt deze functie na verloop van tijd over. De klachten worden dan ook minder.

Misschien heeft u iets aan de volgende tips bij diarree:

• Drink genoeg en probeer bij uw drinken iets te eten, een koekje bijvoorbeeld.
• Drink regelmatig een kopje bouillon.
• Eet veel vezels die extra vocht opnemen in de darmen, zoals bruin of volkorenbrood, groente en fruit en peulvruchten. Bouw dit voorzichtig op!
• Controleer of u regelmatig plast en of de urine een normale kleur heeft: donkere urine is een teken van een tekort aan vocht.
• Smeer een vette crème op een eventuele geïrriteerde anus, zoals Sudocreme.

Te dikke ontlasting

Moet u persen en/of heeft u meer dan 2 dagen geen ontlasting gehad? Dan is uw ontlasting te dik. U krijgt dan een recept voor medicijnen voor soepele ontlasting: movicolon of magnesiumtabletten.

Blijf ook veel drinken: minstens 1,5 liter per 24 uur. Verder is het belangrijk dat u veel vezels eet, bijvoorbeeld bruin of volkorenbrood, groente en fruit, en peulvruchten. Is uw ontlasting weer soepel? Bouw de movicolon of magnesiumtabletten dan rustig af.

U mag fietsen als u dit weer aankunt. Begin rustig aan met een klein stukje.

Als u een wond bij de anus heeft, kan fietsen langere tijd lastig zijn. Deze wond geneest wat minder snel.

Als u morfinetabletten gebruikt (oxynorm), mag u niet autorijden.

Heeft u deze pijnstillers afgebouwd, kunt u zich weer goed concentreren en voelt u zich fit genoeg? Dan mag u weer autorijden. Heeft u last van de autogordel? Doe er dan een handdoek tussen.

Let op: als u een stoma heeft, gelden andere regels. U krijgt hier van uw stomaverpleegkundige uitleg over.

Als u zich goed voelt, mag u na de operatie weer gewoon wandelen en fietsen. Licht sporten mag ook, maar houd wel rekening met uw conditie. Gaat alles goed, dan mag u na ongeveer 4 weken weer hardlopen.

Doe de eerste 6 weken niet aan krachtsport en andere sporten waar veel druk op uw buik en het wondgebied komt. U mag pas weer zwemmen als de wond helemaal gesloten is. De meeste mensen kunnen na 8 tot 12 weken weer gewoon sporten.

U mag na de operatie seks hebben, zoals u gewend bent. Alleen anale seks is soms (tijdelijk) niet mogelijk.

De operatie kan effect hebben op uw seksualiteit. Mannen ervaren mogelijk veranderingen bij een erectie of zaadlozing. Bij vrouwen speelt vaginale droogheid mogelijk een rol. Ook een stoma zal invloed hebben op intimiteit en seksualiteit. U kunt vragen over seksualiteit altijd met uw chirurg bespreken.

Wanneer u weer kunt werken, hangt onder andere af van uw conditie voor de operatie en uw herstel. Dit is per persoon verschillend.

Voelt u zich zo goed als de oude? Dan kunt u in principe weer werken. Bouw dit in overleg met uw bedrijfsarts rustig op.

Doet u zwaar werk, waarbij u veel moet tillen? Wacht dan in ieder geval 6 weken. U kunt bij twijfel overleggen met uw arts of casemanager.

Het is normaal dat u na een darmoperatie last heeft van vermoeidheid. Verder is uw concentratievermogen door de narcose en de operatie misschien tijdelijk wat minder. Ook bent u mogelijk wat vergeetachtig en emotioneler dan anders. U heeft dan misschien iets aan deze tips:

• Accepteer dat vermoeidheid erbij hoort. Doe het wat rustiger aan, ook al is dat misschien moeilijk.
• Probeer op vaste tijden op te staan en naar bed te gaan. Dit helpt lamlendigheid voorkomen.
• Neem regelmatig rustpauzes. Zorg ook dat u ’s middags kunt rusten. Plan dan liever geen bezoek.
• Blijf actief, maar begin met activiteiten die u graag doet. Vaak zijn dit bezigheden waar u juist weer energie van krijgt.
• Zorg voor ontspanning. Misschien heeft u wat aan ontspanningsoefeningen.
• Probeer niet te veel te piekeren. Op die manier verspilt u geen kostbare energie.

Leg uw omgeving uit dat u een operatie heeft (gehad) en daardoor regelmatig moe bent. Vraag hulp bij bijvoorbeeld koken, boodschappen doen of ander zwaarder werk. Mensen zijn vaak blij als ze iets voor u kunnen doen. U kunt mogelijk ook gebruikmaken van een boodschappen- en/of maaltijdservice, zoals tafeltje-dek-je.

De behandeling en de verwerking van wat u heeft meegemaakt, kosten lichamelijk en geestelijk veel energie.

Lichamelijk

Het duurt zo’n 4 tot 6 weken voordat u weer gewoon kunt functioneren. Het kan verder wel tot 12 maanden duren voordat u weer helemaal de oude bent.

Geestelijk

Een darmoperatie is ingrijpend. Naast het lichamelijke ongemak spelen er misschien allerlei gevoelens, zoals onzekerheid en angst, een rol bij u en uw naasten. Dit is heel normaal. Probeer het te bespreken met mensen in uw omgeving.

U komt ongeveer 2 weken na uw ontslag op de poli Chirurgie voor controle bij de chirurg. U bespreekt dan uw herstel, de wond wordt gecontroleerd en u krijgt de uitslag van het onderzochte darmweefsel. Ook wordt het vervolg met u besproken.

Als het nodig is, zult u ook een afspraak bij de MDL-arts krijgen voor het bespreken van medicijnen na uw operatie.

Heeft u een (tijdelijke) stoma gekregen? Dan belt de stomaverpleegkundige u enkele dagen na uw thuiskomst om te vragen hoe het met u gaat. Verder komt u het eerste jaar regelmatig bij de stomaverpleegkundige voor controle. De stomaverpleegkundige zal dit in overleg met u plannen.