Acute en chronische alvleesklierontsteking (pancreatitis)

• Bloedonderzoek: wanner er sprake is van een alvleesklierontsteking is onder andere het gehalte van de spijsverteringsenzymen amylase en lipase in het bloed verhoogd.
• Echo-onderzoek: een echo van de buik kan de ontstoken alvleesklier in beeld te brengen en aantonen of galstenen de oorzaak zijn van de ontsteking.
• CT-scan: na een aantal dagen kan een CT-scan worden gemaakt om vast te stellen of het om de oedemateuze- of necrotiserende vorm van alvleesklierontsteking gaat. De uitslag van deze CT-scan bepaalt of een interventie noodzakelijk is.
• X-BOZ: een buikoverzichtsfoto (X-BOZ) is soms nodig om een obstructie in de darm (ileus of darmafsluiting) aan te tonen.
• ERCP: als de acute alvleesklierontsteking het gevolg is van galstenen die in de afvoergang van de galblaas of alvleesklier vastzitten, wordt er soms een ERCP gedaan. Bij dit onderzoek kan de arts, met behulp van een flexibele buis (endoscoop) die via de mond en de maag naar de twaalfvingerige darm wordt geleid, de galstenen uit de afvoergang verwijderen. Tijdens dit ERCP-onderzoek kan ook de afvoer van gal naar de dunne darm worden verbeterd door middel van een papillotomie. Hierbij wordt de uitmonding van de galgang in de dunne darm (De Papil van Vater) iets ingeknipt zodat deze wijder wordt.

• Is de oorzaak onbekend, dan bekijkt de arts gedurende de eerste paar dagen hoe de klachten zich ontwikkelen. U mag eten en drinken afhankelijk van de klachten. Als de ontsteking nog fors aanwezig is, heeft u waarschijnlijk geen tot nauwelijks eetlust. Daarnaast kan het gebeuren dat de maag tijdelijk stil komt te liggen. Via een slangetje in de neus (maaghevel) wordt het maagsap naar buiten afgevoerd. Als er na een paar dagen geen verbetering lijkt te komen, dan wordt overwogen om te starten met sondevoeding. Dit is vloeibare voeding die door een slangetje (voedingssonde) rechtstreeks via de neus, slokdarm en maag in de dunne darm komt. Zodra het mogelijk is, krijgt u weer vetarme, licht verteerbare en volwaardige voeding.
• Bij complicaties is behandeling op de Intensive Care noodzakelijk. Op deze afdeling worden lichaamsfuncties zoals bloeddruk, bloedgassen, hartslag zorgvuldig in de gaten gehouden.
• In sommige gevallen schrijft de arts antibiotica of andere medicijnen voor. Bij ongeveer 10% van de patiënten met acute alvleesklierontsteking is er geen verbetering en ontstaat er een chronische alvleesklierontsteking.
• Als galstenen de oorzaak zijn van de alvleesklierontsteking kan een galwegonderzoek (ERCP) of een galblaasoperatie nodig zijn.

Conservatief behandelen 

Conservatief behandelen is ook een behandeloptie: ‘afwachten met de handen op de rug’. Dit kan aanvoelen alsof er niets wordt gedaan. Naast pijnstilling en vochttoediening, worden er (vooralsnog) geen aanvullende stappen gezet.  De ontsteking in de alvleesklier moet de tijd krijgen om tot rust te gaan komen. De tijdsduur hiervan is wisselend. De alvleesklier kan zich met een week herstellen, maar het kan ook maanden duren.

• Er wordt dagelijks bloed bij u afgenomen. De ontstekingswaarden in uw bloed geven informatie over het verloop van de ontsteking.
• Middels een infuus in uw arm/hand, krijgt u elke 24 uur vocht toegediend (gemiddeld 3-6 liter) . Dit zorgt ervoor dat de vochthuishouding goed op peil blijft gezien het onttrekken van vocht door de ontsteking. Daarnaast zorgt de vochttoediening ervoor dat de ontstoken alvleesklier in een ‘bad wordt uitgedoofd'.
• U krijgt pijnstilling in de vorm van morfinetabletten (lang en kortwerkend) en/of aanvullende pijnstilling die ook intraveneus toegediend kan worden. Aangezien morfine een obstiperende werking heeft (verstopping), is het van belang dat het ontlastingspatroon gehandhaafd blijft. Mogelijk kan dit ondersteunt worden met laxantia (movicolon/magnesium).

Tijdens uw verblijf kan blijken dat ondersteuning van een diëtist nodig is. De diëtist adviseert u over voeding en leefregels. Hieronder een samenvattng van de belangstrijkste voedingsadviezen:

Voeding acute alvleesklierontsteking  

Voeding is belangrijk om te voorkomen dat u achteruit gaat in conditie en weerstand. In eerste instantie wordt geprobeerd of u zelf kunt eten zonder dat u teveel pijn krijgt. De ervaring is dat u beter meerdere keren per dag kleine beetjes kunt eten. Als na ongeveer 5 dagen blijkt dat het eten niet lukt, is sondevoeding nodig. Dit is vloeibare voeding die wordt toegediend door een slangetje dat via uw neus in uw maag of darm ligt.

Voeding na herstel van acute alvleesklierontsteking

Na herstel van een acute alvleesklierontsteking mag u alles eten en drinken. Echter als de alvleesklierontsteking het gevolg is van overmatig alcoholgebruik dan is het drinken van alcohol blijvend verboden.

Voeding chronische alvleesklierontsteking  

Mensen die al langere tijd een chronische alvleesklierontsteking hebben, kunnen onbedoeld gewicht verliezen. Dit komt door de pijn en doordat de ontsteking het lichaam veel energie kost. Als u steeds pijn krijgt na het eten, kan dat een reden zijn om tijdelijk het eten te staken.

Een andere reden van gewichtsverlies kan zijn dat de alvleesklier minder spijsverteringsenzymen aanmaakt, waardoor de opname van voedingsstoffen in de darm niet optimaal is. Hierdoor krijgt u mogelijk niet genoeg voedingsmiddelen binnen. Het is belangrijk om toch te proberen kleine hoeveelheden te eten, verdeeld over de dag.

Een chronische alvleesklierontsteking is helaas blijvend. Het is belangrijk om met behulp van uw voeding voldoende energie en eiwitten binnen te krijgen. Dit zorgt ervoor dat u gewicht en spiermassa behouden blijft. Extra informatie hierover vindt u in de patienteninformatie ‘Dieet met extra energie en eiwit’.

Wanneer u na behandeling weer naar huis gaat, kan het zijn dat wij u vragen u aan een aantal leefregels te houden:

• Als alcoholgebruik de oorzaak is geweest van de ontsteking, dan vragen wij u geen alcohol meer te drinken.
• De pijnstillers zoals u die gewend bent in het ziekenhuis te gebruiken, krijgt u indien nodig mee naar huis. U krijgt uitleg over de manier waarop u dit kunt afbouwen.
• Het kan zijn dat u enzymen en/of diabetesmedicatie nodig heeft omdat de alvleesklier dit niet meer voldoende produceert. Bij de volgende poliafspraak wordt dit geëvalueerd.
• Aanpassen van uw voedingspatroon: zie de informatie ‘dieetadviezen’.
• U kunt uw dagelijkse bezigheden stap voor stap oppakken. U kunt aan uw conditie werken door te wandelen en te fietsen. U mag autorijden als u zich zeker genoeg voelt en geen morfinetabletten meer gebruikt.