Vulva-aandoeningen

Lichen sclerosus

Bij lichen sclerosus wordt de huid van de vulva dikker, wit en glanzend. Krijgt u zweertjes of ontstaan er nieuwe verdikte gebieden in de vulva, vertel dat dan aan de gynaecoloog.
Soms kunnen delen van de vulva samengroeien, kleiner worden of zelfs verdwijnen.
Lichen kan voorkomen op de gehele vulva en rondom de anus. Het komt niet in de
schede voor. Meestal is jeuk de belangrijkste klacht. Gemeenschap kan pijnlijk of zelfs
onmogelijk zijn. De oorzaak van lichen sclerosus is niet bekend. De aandoening kan
op alle leeftijden voorkomen. Lichen sclerosus is niet besmettelijk.

De afwijking kan eventueel op de lange duur overgaan in kanker; dit gebeurt in ongeveer 6%. Het is dus belangrijk dat u het verloop van de aandoening goed in de gaten houdt (zie ook onder het kopje zelfonderzoek) en dat u onder controle blijft.

De diagnose wordt meestal op zicht gesteld. Soms neemt de arts een stukje weefsel af en onderzoekt het onder de microscoop.

Lichen sclerosus is niet te genezen, maar de jeuk kan goed behandeld worden met een zalf die bijnierschorshormonen (corticosteroïden) bevat. Deze zalf moet u in goed overleg met de arts gebruiken.

Lichen planus

Lichen Planus is een onstekingsreactie van huid en/of slijmvliezen. De aandoening treedt meestal op bij mensen tussen de 40 en de 60 jaar maar komt ook bij jongere en oudere mensen voor. Deze aandoening geeft paars-rode plekjes die heftig kunnen jeuken. Lichen planus kan een auto-immuunziekte zijn, waarbij het afweersysteem bepaalde weefsels van het eigen lichaam aanvalt. Maar de aandoening kan ook veroorzaakt worden door medicijngebruik of contact met chemische stoffen.

Soms is weefselonderzoek nodig om de diagnose te stellen. Lichen Planus kan na verloop van tijd weer tot rust komen of zelf verdwijnen maar vaak is er sprake van een chronische aandoening. Lichen Planus is niet besmettelijk.

Wilt u meer weten? Vraag ons dan naar de folder van de Lichen Planus vereniging. U kunt deze ook zelf bestellen: www.lichenplanus.nl

Schimmelinfectie

Een schimmelinfectie is de meest voorkomende infectie van de vulva. Meestal is ook de vagina geïnfecteerd. U heeft een verhoogde kans om een schimmelinfectie te krijgen bij suikerziekte, tijdens de zwangerschap en tijdens gebruik van antibiotica. De oorzaak is vaak de schimmel Candida. Bij Candida kunnen de vulva en/of de vagina rood zijn, jeuken, en wit, korrelig materiaal afscheiden. Soms is er een branderig gevoel bij het plassen. Een enkele keer bestaat er een overgevoeligheid, waardoor de klachten kunnen verergeren. Door wat van de afscheiding onder de microscoop te onderzoeken, kan de arts meestal zien of er een Candida-schimmel aanwezig is.

Candida kan worden behandeld met tabletten (slikken of in de schede inbrengen), met een crème, of met een combinatie van tabletten en crème. Eventueel moet ook uw partner worden behandeld.

Vulvodynie

Vulvodynie betekent letterlijk: pijn aan de vulva. Vulvodynie is een verzamelnaam voor
chronische klachten aan de vulva zonder duidelijke oorzaak: een branderig gevoel, jeuk, irritatie en/of pijn. Soms zijn er ook huidafwijkingen. De aandoening kan op de gehele vulva bestaan, maar ook op een klein gedeelte (zoals bij het vulvair vestibulitissyndroom).

Vulvair vestibulitissyndroom (focale vulvitis)

Bij het vulvair vestibulitissyndroom is pijn de belangrijkste klacht. Dikwijls zijn er kleine rode plekken onder aan de schede te zien, die pijnlijk zijn bij aanraken. Vaak is er een verhoogde spanning van de bekkenbodemspieren, waarbij de schede tijdens de gemeenschap minder vochtig wordt. Soms ontstaat dit syndroom na een langdurige infectie van de schede (zoals een schimmelinfectie), soms ligt de oorzaak bij een minder prettige ervaring op seksueel
gebied. Vooral als dit syndroom al langere tijd bestaat, kan de behandeling moeilijk zijn.

De behandeling bestaat in eerste instantie uit het tot rust brengen van de plaatselijke
ontstekingreactie door middel van een tijdelijk coïtusverbod (niet vrijen) en door het
gebruik van een crème. Bij aanhoudende jeuk kan soms verbetering optreden door
het gebruik van een crème of door een operatie, waarbij (een deel van) het pijnlijke
weefsel wordt verwijderd. Eventueel kan de behandeling vervolgd worden bij een seksuoloog, een psychotherapeut of bij een bekkentherapeut die gespecialiseerd is in de bekkenbodemspieren, in samenwerking met de gynaecoloog.

Vulvaire intra-epitheliale neoplasie (VIN)

Intra-epitheliale neoplasie betekent letterlijk: vorming van nieuw weefsel in de huid, in dit geval de bekleding van de vulva. Bij deze aandoening zien we veel soorten huidafwijkingen: soms wratten, soms zweertjes of zwellingen. De kleur kan variëren van wit, rozerood tot bruin.

VIN is soms een voorstadium van vulvakanker. Na de behandeling is er een kans van
ongeveer 50% dat de aandoening terugkomt. Het is dus belangrijk dat u uw vulva regelmatig controleert (zie ook onder het kopje zelfonderzoek) en dat u onder controle blijft. Merkt u veranderingen op, neem dan contact op met de gynaecoloog. Er kan jeuk zijn, soms pijn, maar het is ook mogelijk dat er geen klachten zijn. Om de diagnose te kunnen stellen, wordt er wat weefsel afgenomen voor microscopisch onderzoek.

Het is niet altijd nodig VIN te behandelen. De behandeling is afhankelijk van de klachten en de uitgebreidheid van de afwijking. We maken onderscheid tussen lichte, matige en ernstige afwijkingen. Bij ernstige afwijkingen die niet worden behandeld, is de kans op een kwaadaardige ontwikkeling op den duur ongeveer 9%. Als besloten wordt de afwijking weg te halen, gebeurt dit meestal met een laserbehandeling of een operatie. Sinds kort bestaat er ook een behandeling met crème (imiquimod).