Plasklachten - als plassen moeilijk gaat (mannen)

Mogelijke oorzaken van plasklachten

Veel mannen krijgen op een gegeven moment problemen met plassen door een vergrote prostaat. In enkele gevallen worden plasklachten veroorzaakt door andere ziekten, zoals een prostaatontsteking of prostaatkanker. Dit komt gelukkig minder vaak voor dan goedaardige prostaatvergroting.

Uw klachten kunnen ook andere oorzaken hebben. Mensen van alle leeftijden moeten dikwijls plassen als ze onder spanning of stress staan. Vooral oudere mannen denken bij deze klachten nogal eens dat ze een ernstige ziekte hebben. Hierdoor worden ze nerveus, waardoor de plasproblemen toenemen. Na onderzoeken en een gerustellend gesprek met de huisarts verdwijnen de klachten in een dergelijk geval meestal vanzelf.

Hoe eerder de juiste diagnose is gesteld, hoe beter u kan worden behandeld. Reden te meer om bij plasproblemen tijdig naar de huisarts te gaan en om uit te zoeken waardoor de plasproblemen zijn ontstaan.

Goedaardige prostaatvergroting

Onder invloed van veranderingen in de hormoonspiegel in het bloed gaat de prostaat na ongeveer het 45ste levensjaar langzaam groeien. We noemen dit goedaardige prostaatvergroting. Het is een verschijnsel dat bij het ouder worden hoort. Bij de één verloopt dit proces sneller dan bij de ander.

Op zichzelf is een prostaatvergroting geen levensbedreigende aandoening. Het merendeel van de mannen met een vergrote prostaat krijgt echter wel in meer of mindere mate klachten. Op 50-jarige leeftijd heeft ongeveer 30% van de mannen plasklachten, oplopend tot 40% bij 60 jaar en 50% bij 70 jaar. Boven die leeftijd neemt het aantal klachten door prostaatvergroting nog verder toe.

Door de vergrote prostaat kan de urine-afvoer worden belemmerd. Om de urine toch naar buiten te krijgen moet de blaas zich meer inspannen. Hierdoor wordt de blaaswand steeds dikker en daardoor kan in een later stadium de blaas soms flink worden uitgerekt. Hierbij bestaat het gevaar dat er op een gegeven ogenblik steeds een beetje urine in de blaas achterblijft (blaasresidu). Dit kan blaasontstekingen of zelfs een nierbekkenontsteking veroorzaken. Ook kan de urineafvoer helemaal geblokkeerd raken. Dit noemen we een acute retentie. Dit is een gevaarlijke en pijnlijke situatie; direct ingrijpen is dan nodig om de blaas met een katheter te ledigen.

Onderzoek en behandeling door de huisarts

De huisarts zal u eerst een aantal vragen stellen om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van de klachten.

• Rectaal toucher

Na het stellen van een aantal vragen zal de huisarts u lichamelijk onderzoeken. Omdat de prostaat diep in het bekken ligt, kan dit orgaan alleen door inwendig onderzoek worden gevoeld, het zogenoemde rectaal toucher. Bij dit onderzoek tast de arts met de vinger via de anus de prostaat af. Op deze manier kan hij of zij nagaan of de prostaat vergroot is en tevens kan hij of zij de structuur (normaal, hard of bobbelig) beoordelen. Het onderzoek is snel gebeurd. Het doet geen pijn, maar kan hoogstens even een vervelend gevoel geven. Een pijnlijke prostaat kan wijzen op een prostaatontsteking.

• Bloed- en urineonderzoek

De huisarts kan zonodig bloed en urine laten onderzoeken. Soms neemt de huisarts zelf bloed af en stuurt dit naar het laboratorium. Indien de onderzoeken aantonen dat uw plasklachten worden veroorzaakt door een goedaardige prostaatvergroting zal de huisarts vervolgens een plan voor behandeling instellen en dit samen met u bespreken.

• Geen behandeling

Als het vermoeden bestaat dat spanning of stress de oorzaak van de plasklachten is en er uit de onderzoeken geen afwijkingen naar voren komen, dan zal de huisarts u geen behandeling voorschrijven. Wel kan hij of zij u vragen over 2 á 3 maanden nog eens ter controle te komen. Blijken de klachten dan nog te bestaan of zelfs verergerd te zijn, dan is verder onderzoek nodig.

Medicijnen

• Middelen die overactieve spieren tot rust brengen

Als de klachten worden veroorzaakt door overmatige actieve spieren van blaashals en
prostaat, dan zijn er medicijnen, zoals alfuzosine. Deze heffen de verkramping in de
aangedane spieren op, waardoor de plasbuis weer doorgankelijk wordt en de urine
weer kan doorstromen. Bij patiënten die medicijnen gebruiken voor hoge bloeddruk,
kan bij gelijktijdig gebruik van alfuzosine de bloeddruk te laag worden. Andere bijwerkingen
kunnen zijn: hoofdpijn, misselijkheid, braken en huiduitslag.

• Middelen die de groei van de prostaat tegengaan

Als duidelijk is vastgesteld dat de belemmering in de urine-afvloed wordt veroorzaakt door een vergrote prostaat wordt het geneesmiddel met als werkzame stof finasteride gegeven. De werking van dit medicijn is er op gericht verdere groei van de prostaat tegen te gaan. Na enkele maanden blijkt de vergrote prostaat zelfs weer kleiner te worden. Hierdoor vermindert of verdwijnt de druk op de plasbuis. Bij de meeste patiënten verbeteren de prostaatklachten snel, maar soms is het nodig enige tijd te wachten totdat het resultaat merkbaar is. Het medicijn kan langere tijd zonder problemen worden gebruikt. De meeste mannen verdragen het middel goed. Soms treden er bijwerkingen op, zoals minder zin in vrijen.

• Middelen die zowel de prostaat verkleinen als de spieren ontspannen

• TURP-behandeling

Als medicijnen niet helpen kan een TURP behandeling worden toegepast. Een TURP behandeling is een kijkoperatie die specifiek wordt toegepast bij een vergrote prostaat. Bij de behandeling verwijdert de uroloog prostaatweefsel dat de plasbuis dichtdrukt.